Chào Luật sư! tôi có một vấn đề mong các luật sư tư vấn giúp: Gia đình tôi đấu thầu cá và được UBND phường tạo điều kiện cho xây nhà ở và chuồng trại để chăn nuôi từ năm 1994. Qua bao năm ao cá thầu của gia đình bị nhà nước thu hồi để xây trường, xây bộ chỉ huy quân sự. Gia đình tôi sinh sống trên mảnh đất chật hẹp nên đã chủ động đổi ruộng với các hộ xung quanh để trồng trọt. Năm 2012 thành phố ra quyết định mở rộng trường học và thu hồi toàn bộ phần đất ở và đất ao mà gia đình đấu thầu.
Sau nhiều lần chính quyền địa phương xuống vận động gia đình tôi đã đồng ý nhận tiền bồi thường và giải phóng mặt bằng nhưng do gia đình chăn nuôi đất ở lại đang tranh chấp nên không có chỗ đi chuyển gia đình có đề nghị UBND phường cấp đất nhưng hiện tại địa phương không có quỹ đất nên lãnh đạo địa phương hứa tạo điều kiện để gia đình ở tạm tại phần cuối chưa xây dựng( nhưng không có văn bản nào và cũng không ký vào đơn đề nghị của gia đình). Đến nay UBND phường lại đề nghị tôi phải thu dọn và di chuyển nếu không sẽ cưỡng chế. Bản thân là thương binh đã nghỉ hưu hiện tôi đang làm bảo vệ cho trường học, con gái tôi làm văn thư của UBND phường vậy mà chính quyền trở mặt lúc vận động thì bảo gia đình có thể ở đấy, nhận tiền bồi thường để giúp con phát triển. Đến nay thanh lý hợp đồng của con gái tôi vì lý do không vận động được gia đình đồng thời giao cho nhà trường thanh lý hợp đồng bảo vệ của tôi để buộc gia đình di chuyển. Hiện UBND phường ra thông báo cho gia đình thu dọn chậm nhất vào ngày 24/8/2015 và sẽ thiết lập hồ sơ cưỡng chế. Xin hỏi việc làm của chính quyền như vậy có đúng không?
Chúc mọi điều tốt lành sẽ đến với quý luật sư!
Người gửi: T.V.B
Câu hỏi được biên tập từ chuyên mục tư vấn pháp luật Đất đai Nptlawyer.com ;
Luật sư tư vấn pháp luật đất đai:
Trả lời:
Chào bạn! Cảm ơn bạn đã gửi câu hỏi đến Nptlawyer.com ;. Với câu hỏi của bạn chúng tôi xin được trả lời như sau:
Cơ sở pháp lý
Luật đất đai năm 2013
Bộ luật lao động năm 2012
Bộ luật tố tụng dân sự năm 2011
Nội dung phân tích
Trong bài viết bác gửi đến công ty có nói đến UBND phường thực hiện hai hành vi: thu hồi đất; thanh lý hợp đồng với con gái bác và yêu cầu trường học thanh lý hợp đồng bảo vệ với bác . Chúng tôi phân tích hai hành vi này như sau;
Thứ nhất về hành vi thu hồi mảnh đất đã cho gia đình bác thuê năm 1994 để xây trường, bộ chỉ huy quân sự
Điều 16 Luật đất đai quy định :
"1. Nhà nước quyết định thu hồi đất trong các trường hợp sau đây:
a) Thu hồi đất vì mục đích quốc phòng, an ninh; phát triển kinh tế – xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng;
b) Thu hồi đất do vi phạm pháp luật về đất đai;
c) Thu hồi đất do chấm dứt việc sử dụng đất theo pháp luật, tự nguyện trả lại đất, có nguy cơ đe dọa tính mạng con người.
2. Nhà nước quyết định trưng dụng đất trong trường hợp thật cần thiết để thực hiện nhiệm vụ quốc phòng, an ninh hoặc trong tình trạng chiến tranh, tình trạng khẩn cấp, phòng, chống thiên tai."
Điều 61 luật đất đai quy định:
"Nhà nước thu hồi đất vì mục đích quốc phòng, an ninh trong các trường hợp sau đây:
1. Làm nơi đóng quân, trụ sở làm việc;
2. Xây dựng căn cứ quân sự;
3. Xây dựng công trình phòng thủ quốc gia, trận địa và công trình đặc biệt về quốc phòng, an ninh;
4. Xây dựng ga, cảng quân sự;
5. Xây dựng công trình công nghiệp, khoa học và công nghệ, văn hóa, thể thao phục vụ trực tiếp cho quốc phòng, an ninh;
6. Xây dựng kho tàng của lực lượng vũ trang nhân dân;
7. Làm trường bắn, thao trường, bãi thử vũ khí, bãi hủy vũ khí;
8. Xây dựng cơ sở đào tạo, trung tâm huấn luyện, bệnh viện, nhà an dưỡng của lực lượng vũ trang nhân dân;
9. Xây dựng nhà công vụ của lực lượng vũ trang nhân dân;
10. Xây dựng cơ sở giam giữ, cơ sở giáo dục do Bộ Quốc phòng, Bộ Công an quản lý."
Trong trường hợp của bác, bác có nhận được quyết định thu hồi đất đối với đất mà bác đã đấu thầu để xây trường, xây dựng bộ chỉ huy quân sự. Đây là trường hợp thu hồi đất vì mục đích quốc phòng do đó cơ quan có thẩm quyền có quyền ra quyết định thu hồi đất. Vì vậy quyết định thu hồi đất trong trường hợp này là không vi phạm pháp luật
Khoản 3 điều 26 Luật đất đai năm 2013 quy định : " Khi Nhà nước thu hồi đất vì mục đích quốc phòng, an ninh; phát triển kinh tế – xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng thì người sử dụng đất được Nhà nước bồi thường, hỗ trợ, tái định cư theo quy định của pháp luật."
Điều 76 Luật đất đai quy định :
"1. Các trường hợp không được bồi thường về đất nhưng được bồi thường chi phí đầu tư vào đất còn lại khi Nhà nước thu hồi đất bao gồm:
a) Đất được Nhà nước giao không thu tiền sử dụng đất, trừ trường hợp đất nông nghiệp được Nhà nước giao cho hộ gia đình, cá nhân quy định tại khoản 1 Điều 54 của Luật này;
b) Đất được Nhà nước giao cho tổ chức thuộc trường hợp có thu tiền sử dụng đất nhưng được miễn tiền sử dụng đất;
c) Đất được Nhà nước cho thuê trả tiền thuê đất hàng năm; đất thuê trả tiền thuê đất một lần cho cả thời gian thuê nhưng được miễn tiền thuê đất, trừ trường hợp hộ gia đình, cá nhân sử dụng đất thuê do thực hiện chính sách đối với người có công với cách mạng;
d) Đất nông nghiệp thuộc quỹ đất công ích của xã, phường, thị trấn;
đ) Đất nhận khoán để sản xuất nông lâm nghiệp, nuôi trồng thủy sản, làm muối."
Trong trường hợp của gia đình bác mặc dù đất mà bác bị thu hồi là đất được nhà nước cho thuê. Tuy nhiên gia đình bác thuộc trường hợp sử dụng đất thuê do thực hiện chính sách đối với người có công với cách mạng nên bác được bồi thường khi bị thu hồi đất
Khoản 2 điều 74 Luật đất đai năm 2013 quy định : "Việc bồi thường được thực hiện bằng việc giao đất có cùng mục đích sử dụng với loại đất thu hồi, nếu không có đất để bồi thường thì được bồi thường bằng tiền theo giá đất cụ thể của loại đất thu hồi do Ủy ban nhân dân cấp tỉnh quyết định tại thời điểm quyết định thu hồi đất."
Trong bài viết bác có nói đến bác đã đã đồng ý nhận tiền bồi thường và giải phóng mặt bằng nhưng do gia đình chăn nuôi đất ở lại đang tranh chấp nên không có chỗ đi chuyển gia đình có đề nghị UBND phường cấp đất nhưng hiện tại địa phương không có quỹ đất nên lãnh đạo địa phương hứa tạo điều kiện để gia đình ở tạm tại phần cuối chưa xây dựng( nhưng không có văn bản nào và cũng không ký vào đơn đề nghị của gia đình). Đến nay UBND phường lại đề nghị bác phải thu dọn và di chuyển nếu không sẽ cưỡng chế. Việc làm của UBND phường không hề vi phạm pháp luật. Vì căn cứ vào điều 74 luật đất đai thì bác đã nhận tiền bồi thường rồi nên không thể được giao đất có cùng mục đích sử dụng nữa. Việc lãnh đạo địa phương hứa tạo điều kiện để gia đình ở tạm tại phần cuối chưa xây dựng là cho gia đình bác tạm mượn nhằm tạo điều kiện cho gia đình bác vì nhà nước chỉ thu hồi đất đã cho gia đình bác thuê và họ đã bồi thường ( còn đất ở của bác đang có tranh chấp nên không thể ở được) và địa phương không có trách nhiệm phải bố trí chỗ ở cho gia đình bác trong trường hợp này. Do đó khi cần sử dụng đất để xây dựng trường, bộ chỉ huy quân sự, UBND phường có quyền yêu cầu gia đình bác phải thu dọn và di chuyển nếu không sẽ bị cưỡng chế
Thứ hai về hành vi thanh lý hợp đồng của UBND phường với con gái bác, và yêu cầu trường học thanh lý hợp đồng bảo vệ đối với bác (tức là chấm dứt hợp đồng lao động). Điều 36 Bộ luật lao động quy định các trường hợp chấm dứt hợp đồng lao động như sau:
"1. Hết hạn hợp đồng lao động, trừ trường hợp quy định tại khoản 6 Điều 192 của Bộ luật này.
2. Đã hoàn thành công việc theo hợp đồng lao động.
3. Hai bên thoả thuận chấm dứt hợp đồng lao động.
4. Người lao động đủ điều kiện về thời gian đóng bảo hiểm xã hội và tuổi hưởng lương hưu theo quy định tại Điều 187 của Bộ luật này.
5. Người lao động bị kết án tù giam, tử hình hoặc bị cấm làm công việc ghi trong hợp đồng lao động theo bản án, quyết định có hiệu lực pháp luật của Toà án.
6. Người lao động chết, bị Toà án tuyên bố mất năng lực hành vi dân sự, mất tích hoặc là đã chết.
7. Người sử dụng lao động là cá nhân chết, bị Toà án tuyên bố mất năng lực hành vi dân sự, mất tích hoặc là đã chết; người sử dụng lao động không phải là cá nhân chấm dứt hoạt động.
8. Người lao động bị xử lý kỷ luật sa thải theo quy định tại khoản 3 Điều 125 của Bộ luật này.
9. Người lao động đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động theo quy định tại Điều 37 của Bộ luật này.
10. Người sử dụng lao động đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động theo quy định tại Điều 38 của Bộ luật này; người sử dụng lao động cho người lao động thôi việc do thay đổi cơ cấu, công nghệ hoặc vì lý do kinh tế hoặc do sáp nhật, hợp nhất, chia tách doanh nghiệp, hợp tác xã."
Trong bài viết bác có nói đến lý do đưa ra để chấm dứt hợp đồng lao động của bác và con gái bác là không thực hiện quyết định thu hồi đất của nhà nước. Do đó chúng tôi hiểu là hợp đồng lao động của con gái bác và của bác chấm dứt không phải vì lý do hết hạn hợp đồng lao động hay đã hoàn thành hợp đồng lao động. Do đó trong trường hợp này UBND phường và trường học đã thực hiện việc đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động với con gái bác và bác
Khoản 1 điều 38 Bộ luật lao động năm 2012 quy định các trường hợp người sử dụng lao động được phép đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động như sau:
"a) Người lao động thường xuyên không hoàn thành công việc theo hợp đồng lao động;
b) Người lao động bị ốm đau, tai nạn đã điều trị 12 tháng liên tục đối với người làm theo hợp đồng lao động không xác định thời hạn, đã điều trị 06 tháng liên tục, đối với người lao động làm theo hợp đồng lao động xác định thời hạn và quá nửa thời hạn hợp đồng lao động đối với người làm theo hợp đồng lao động theo mùa vụ hoặc theo một công việc nhất định có thời hạn dưới 12 tháng mà khả năng lao động chưa hồi phục.
Khi sức khỏe của người lao động bình phục, thì người lao động được xem xét để tiếp tục giao kết hợp đồng lao động;
c) Do thiên tai, hỏa hoạn hoặc những lý do bất khả kháng khác theo quy định của pháp luật, mà người sử dụng lao động đã tìm mọi biện pháp khắc phục nhưng vẫn buộc phải thu hẹp sản xuất, giảm chỗ làm việc;
d) Người lao động không có mặt tại nơi làm việc sau thời hạn quy định tại Điều 33 của Bộ luật này."
Việc bác và con gái bác bị chấm dứt hợp đồng lao động vì lý do không thực hiện quyết định thu hồi đất không thuộc các trường hợp được phép đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động. Do đó việc đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động của UBND phường và nhà trường là vi phạm pháp luật. Trong trường hợp này bác và con gái bác có quyền khởi kiện về tranh chấp lao động đến tòa án nhân dân cấp huyện nơi gia đình bác cư trú để được bảo vệ quyền lợi ( điều 201 Bộ luật lao động và điều 33,35 Bộ luật tố tụng dân sự)
Trên đây là những tư vấn của chúng tôi. Cảm ơn bạn đã tin tưởng và lựa chọn công ty chúng tôi. Nếu còn thắc mắc bạn vui lòng liên hệ qua email: lienhe@Nptlawyer.com.vn hoặc tổng đài để được tư vấn.
TRÂN TRỌNG./.
BỘ PHẬN TƯ VẤN PHÂP LUẬT ĐẤT ĐAI.