Khoảng 10 năm trước anh trai tôi bỗng mất tích và không liên lạc được, vợ của anh trai đã yêu cầu Tòa án tuyên bố anh đã chết và sau đó đã tiến hành chia di sản thừa kế. Mới đây anh trai tôi bất ngờ xuất hiện. Vậy cho tôi hỏi anh trai tôi có được quyền đòi lại tài sản đã được chia di sản không?
NPTLAWYER tư vấn cho bạn như sau:
Theo quy định tại Điều 71 Bộ luật dân sự 2015 về Tuyên bố chết quy định như sau:
| Điều 71. Tuyên bố chết
1. Người có quyền, lợi ích liên quan có thể yêu cầu Tòa án ra quyết định tuyên bố một người là đã chết trong trường hợp sau đây: a) Sau 03 năm, kể từ ngày quyết định tuyên bố mất tích của Tòa án có hiệu lực pháp luật mà vẫn không có tin tức xác thực là còn sống; b) Biệt tích trong chiến tranh sau 05 năm, kể từ ngày chiến tranh kết thúc mà vẫn không có tin tức xác thực là còn sống; c) Bị tai nạn hoặc thảm họa, thiên tai mà sau 02 năm, kể từ ngày tai nạn hoặc thảm hoạ, thiên tai đó chấm dứt vẫn không có tin tức xác thực là còn sống, trừ trường hợp pháp luật có quy định khác; d) Biệt tích 05 năm liền trở lên và không có tin tức xác thực là còn sống; thời hạn này được tính theo quy định tại khoản 1 Điều 68 của Bộ luật này. 2. Căn cứ vào các trường hợp quy định tại khoản 1 Điều này, Tòa án xác định ngày chết của người bị tuyên bố là đã chết. 3. Quyết định của Tòa án tuyên bố một người là đã chết phải được gửi cho Ủy ban nhân dân cấp xã nơi cư trú của người bị tuyên bố là đã chết để ghi chú theo quy định của pháp luật về hộ tịch. |
Như vậy, người có quyền, lợi ích liên quan có thể yêu cầu Tòa án ra quyết định tuyên bố một người là đã chết khi thuộc một trong các trường hợp sau đây:
- Sau 03 năm, kể từ ngày quyết định tuyên bố mất tích của Tòa án có hiệu lực pháp luật mà vẫn không có tin tức xác thực là còn sống;
- Biệt tích trong chiến tranh sau 05 năm, kể từ ngày chiến tranh kết thúc mà vẫn không có tin tức xác thực là còn sống;
- Bị tai nạn hoặc thảm họa, thiên tai mà sau 02 năm, kể từ ngày tai nạn hoặc thảm hoạ, thiên tai đó chấm dứt vẫn không có tin tức xác thực là còn sống, trừ trường hợp pháp luật có quy định khác;
- Biệt tích 05 năm liền trở lên và không có tin tức xác thực là còn sống; thời hạn này được tính theo quy định như sau: Khi một người biệt tích 02 năm liền trở lên, mặc dù đã áp dụng đầy đủ các biện pháp thông báo, tìm kiếm theo quy định của pháp luật về tố tụng dân sự nhưng vẫn không có tin tức xác thực về việc người đó còn sống hay đã chết thì theo yêu cầu của người có quyền, lợi ích liên quan, Tòa án có thể tuyên bố người đó mất tích. Thời hạn 02 năm được tính từ ngày biết được tin tức cuối cùng về người đó; nếu không xác định được ngày có tin tức cuối cùng thì thời hạn này được tính từ ngày đầu tiên của tháng tiếp theo tháng có tin tức cuối cùng; nếu không xác định được ngày, tháng có tin tức cuối cùng thì thời hạn này được tính từ ngày đầu tiên của năm tiếp theo năm có tin tức cuối cùng.
Điều 72 Bộ luật dân sự 2015 quy định về Quan hệ nhân thân và quan hệ tài sản của người bị Tòa án tuyên bố là đã chết như sau:
| Điều 72. Quan hệ nhân thân và quan hệ tài sản của người bị Tòa án tuyên bố là đã chết
1. Khi quyết định của Tòa án tuyên bố một người là đã chết có hiệu lực pháp luật thì quan hệ về hôn nhân, gia đình và các quan hệ nhân thân khác của người đó được giải quyết như đối với người đã chết. 2. Quan hệ tài sản của người bị Tòa án tuyên bố là đã chết được giải quyết như đối với người đã chết; tài sản của người đó được giải quyết theo quy định của pháp luật về thừa kế. |
Như vậy, khi quyết định của Tòa án tuyên bố một người là đã chết có hiệu lực pháp luật thì quan hệ tài sản của người đó được giải quyết như với người đã chết. Tài sản của người đó được giải quyết theo quy định của pháp luật về thừa kế.
Trong trường hợp của bạn, nếu việc tuyên bố anh trai của bạn đã chết được thực hiện theo quy định nêu trên thì việc yêu cầu Tòa án phân chia di sản thừa kế là đúng theo quy định của pháp luật. Do vậy, di sản thừa kế đã được phân chia sẽ thuộc quyền sở hữu, quyền sử dụng của những người thừa kế được nhận di sản đó.
Tuy nhiên, nếu anh trai bạn còn sống và trở về thì anh trai bạn có quyền yêu cầu những người đã nhận tài sản thừa kế trả lại tài sản, giá trị tài sản hiện còn (khoản 3 Điều 73 Bộ luật dân sự 2015). Trường hợp người thừa kế biết anh trai bạn còn sống mà cố tình giấu giếm nhằm hưởng thừa kế thì người đó phải hoàn trả toàn bộ tài sản đã nhận, kể cả hoa lợi, lợi tức; nếu gây thiệt hại thì phải bồi thường.
Để yêu cầu những người đã nhận tài sản thừa kế trả lại tài sản giá trị tài sản hiện còn thì anh trai bạn phải làm đơn đến Tòa án để Tòa án ra quyết định hủy bỏ quyết định tuyên bố người đó là đã chết.
NPTLAWYER hy vọng tư vấn trên hữu ích cho bạn.
Trân trọng!
*Lưu ý: Tùy từng thời điểm có sự thay đổi về chính sách pháp luật mà nội dung tư vấn nêu trên có thể không phù hợp và được điều chỉnh. Nếu có bất kỳ thắc mắc hoặc góp ý xin vui lòng liên hệ về email: npttrinhlaw@gmail.com.
