Xin chào Luật sư! Xin cho tôi hỏi Luật Sư một việc: Bà ngoại tôi có đứng tên trên sổ đỏ mảnh đất 360m2. Trước khi bà tôi mất có làm một bản di chúc tại nhà để lại toàn bộ đất và nhà trên mảnh đất đó cho Cậu tôi hiện đang sống tại Hoa Kỳ. Nhưng bà tôi là người mù chữ phải nhờ người khác viết dùm, trên bản di chúc có ghi " Lời chứng của Chủ tịch UBND Thị Trấn Đức Tài" nhưng bên dưới lời chứng lại là của Chủ tịch Thị Trấn đánh máy:
"Bà Lê Thị Từ tự nguyện lập di chúc này theo sự nhận thức của tôi, tại thời điểm chức thực bà có đầy đủ năng lực hành vi dân sự." Tại thời điểm này Bà tôi đã 94 tuổi không có người nào làm chứng ngoài Chủ tịch thị trấn chứng thực. Ngay cả người viết đơn cũng không kí xác nhận đã viết di chúc này. Vậy Di chúc này có hợp pháp hay không? Bà tôi đã mất nay Cậu tôi cho người đứng ra bán mảnh đất này với di chúc như vậy Cậu tôi có quyền bán hay không vì Mẹ tôi không muốn bán mảnh đất này giữ lại thờ ông bà nên anh em có xảy ra mâu thuẫn?
Xin chân thành cảm ơn Luật sư đã tư vấn!
Câu hỏi được biên tập từ chuyên mục Tư vấn pháp luật đất đai của Nptlawyer.com ;.
Trả lời:Chào bạn,cảm ơn bạn đã tin tưởng và gửi câu hỏi đề nghị tư vấn luật đến Bộ phận luật sư tư vấn pháp luật của Nptlawyer.com ;. Nội dung câu hỏi của bạn đã được đội ngũ luật sư của Chúng tôi nghiên cứu và tư vấn cụ thể như sau
Cơ sở pháp lý:
Bộ luật Dân sự số 33/2005/QH11 của Quốc hội
Nội dung tư vấn
Điều 652 BLDS quy định về Di chúc hợp pháp
"1. Di chúc được coi là hợp pháp phải có đủ các điều kiện sau đây:
a) Người lập di chúc minh mẫn, sáng suốt trong khi lập di chúc; không bị lừa dối, đe doạ hoặc cưỡng ép;
b) Nội dung di chúc không trái pháp luật, đạo đức xã hội; hình thức di chúc không trái quy định của pháp luật.
2. Di chúc của người từ đủ mười lăm tuổi đến chưa đủ mười tám tuổi phải được lập thành văn bản và phải được cha, mẹ hoặc người giám hộ đồng ý.
3. Di chúc của người bị hạn chế về thể chất hoặc của người không biết chữ phải được người làm chứng lập thành văn bản và có công chứng hoặc chứng thực.
4. Di chúc bằng văn bản không có công chứng, chứng thực chỉ được coi là hợp pháp, nếu có đủ các điều kiện được quy định tại khoản 1 Điều này.
5. Di chúc miệng được coi là hợp pháp, nếu người di chúc miệng thể hiện ý chí cuối cùng của mình trước mặt ít nhất hai người làm chứng và ngay sau đó những người làm chứng ghi chép lại, cùng ký tên hoặc điểm chỉ. Trong thời hạn năm ngày, kể từ ngày người di chúc miệng thể hiện ý chí cuối cùng thì di chúc phải được công chứng hoặc chứng thực."
Điều 656 Bộ Luật Dân sự 2005 quy định về Di chúc bằng văn bản có người làm chứng:
"Trong trường hợp người lập di chúc không thể tự mình viết bản di chúc thì có thể nhờ người khác viết, nhưng phải có ít nhất là hai người làm chứng. Người lập di chúc phải ký hoặc điểm chỉ vào bản di chúc trước mặt những người làm chứng; những người làm chứng xác nhận chữ ký, điểm chỉ của người lập di chúc và ký vào bản di chúc."
Như vậy trong trường hợp của Bà Ngoại bạn, người làm chứng di chúc đã chứng thực bà Ngoại bạn có đầy đủ năng lực hành vi dân sự. Tức là di chúc của Bà ngoại bạn được lập lúc bà ngoại bạn minh mẫn, sáng suốt, không bị lừa dối, đe dọa hoặc cưỡng ép. Nội dung di chúc là để lại toàn bộ đất và nhà cho cậu của bạn, không trái với pháp luật, đạo đức, xã hội.Tuy nhiên về hình thức của Di chúc: Vì Bà Ngoại của bạn không biết chữ, không thể tự mình viết bản di chúc nên phải nhờ người khác viết, trong lúc viết phải có ít nhất hai người làm chứng. Nhưng chúng tôi không thấy bạn cung cấp thông tin này, vì chỉ có mộtngười làm chứng. Bên cạnh đó theo quy định của pháp luật, bà Ngoại của bạn phải ký hoặc điểm chỉ di chúc trước mặt của người làm chứng. Người làm chứng phải xác nhận chữ ký, điểm chỉ của Bà Ngoại bạn và phải ký vào Bản di chúc đó.
Do vậy Bản di chúc của Bà Ngoại bạn không hợp pháp.
Căn cứ điểm b khoản 1 Điều 675 Bộ luật dân sự năm 2005:
"Điều 675. Những trường hợp thừa kế theo pháp luật
1. Thừa kế theo pháp luật được áp dụng trong những trường hợp sau đây:
a) Không có di chúc;
b) Di chúc không hợp pháp;"
Tài sản là đất và nhà trên mảnh đất đó sẽ được chia thừa kế theo pháp luật.
Điều 676 BLDS quy định Người thừa kế theo pháp luật
"1. Những người thừa kế theo pháp luật được quy định theo thứ tự sau đây:
a) Hàng thừa kế thứ nhất gồm: vợ, chồng, cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi của người chết;
b) Hàng thừa kế thứ hai gồm: ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại, anh ruột, chị ruột, em ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại;
c) Hàng thừa kế thứ ba gồm: cụ nội, cụ ngoại của người chết; bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột, chắt ruột của người chết mà người chết là cụ nội, cụ ngoại.
2. Những người thừa kế cùng hàng được hưởng phần di sản bằng nhau.
3. Những người ở hàng thừa kế sau chỉ được hưởng thừa kế, nếu không còn ai ở hàng thừa kế trước do đã chết, không có quyền hưởng di sản, bị truất quyền hưởng di sản hoặc từ chối nhận di sản."
Hàng thừa kế thứ nhất còn cậu bạn và mẹ của bạn(theo thông tin bạn cung cấp tạm thời chỉ có hai người thừa kế ). Do đó tài sản của bà ngoại bạn sẽ được chia thành 2 phần bằng nhau cho mẹ bạn và cậu của bạn. Mẹ bạn cũng có quyền định đoạt một nửa mảnh đất. Do đó cậu của bạn không có quyền tự bán mảnh đất đó.
Mọi vướng mắc bạn vui lòng trao đổi trực tiếp với bộ phận luật sư tư vấn pháp luật trực tuyến qua tổng đài 24/7 gọi số: hoặc gửi qua email: npttrinhlaw@gmail.com để nhận được sự tư vấn, hỗ trợ từ Nptlawyer.com ;.
Rất mong nhận được sự hợp tác!
Trân trọng./.
Bộ phận Tư vấn Pháp luật dân sự.