Kính chào Diễn Đàn Luật;. Quý công ty cho tôi hỏi về trường hợp của tôi như sau: Tôi ở Quảng Nam lấy vợ ở Đà Nẵng. Kết hôn năm 2006, Sau khi kết hôn vợ chồng tôi thuê trọ ở Đà Nẵng. Năm 2010 vợ chồng tôi Mua 1.500 mét vuông đất nông nghiệp ở Đà Nẵng. Vợ chồng tôi thỏa thuận nhờ cha mẹ đứng tên giùm trong giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (nhưng không có thỏa thuận khác kèm theo)

 Năm 2014 tôi yêu cầu cha mẹ vợ sang tên quyền sử dụng đất cho vợ chồng tôi nhưng ông không đồng ý. Sau đó tôi viết đơn kiến nghị gửi đến Ủy ban nhân dân xã nơi cha mẹ vợ cư trú giải quyết việc cha mẹ vợ không đồng ý sang tên quyền sử dụng đất cho vợ chồng tôi. Khi Ủy ban nhân dân xã mời cha mẹ vợ đến giải quyết hòa giải theo đơn kiến nghị của tôi thì ông trả lời như sau: 1.500 mét vuông đất ruộng đó ông đứng dùm cho con gái và con rể muốn ông sang tên quyền sử dụng đất thì phải trả cho ông 20 triệu đồng tiền nợ, sau đó ông ký vào biên bản hòa giải. Tôi cũng ký vào biên bản hòa giải. trong biên bản hòa giải cũng có ghi câu nói này của ông. Thành phần của ủy ban xã tham dự có: Chủ tịch Ủy ban nhân dân xã, Chủ tịch mặt trận xã, Chủ tịch Hội phụ nữ xã, Trưởng phòng địa chính xã, Chủ tịch hội nông dân xã, Trưởng công an xã. Đại diện văn hóa xã, Đại diện Tổ tiếp nhận hồ sơ công dân xã, Đại diện Đoàn thanh niên xã. Sau đó tôi bàn bạc với vợ trả số nợ nói trên cho cha mẹ vợ để được sang tên quyền sử dụng đất. Nhưng vợ tôi không đồng ý rồi viết đơn ly hôn gửi tới tòa án nơi chúng tôi đăng ký tạm trú. Trong đơn ly hôn vợ tôi không thừa nhận số nợ trên. Vợ tôi cũng không thừa nhận diện tích đất nông nghiệp đó là tài sản chung mà nói là đất của cha mẹ vợ không liên quan đến vợ tôi . Khi tòa án mời cho mẹ vợ đến với tư cách là người liên quan. Thẩm phán tòa án hỏi ông là: 1500 mét vuông đất nông nghiệp này là của ai thì ông nói là của ông, biên bản hòa giải đó không có giá trị . Vậy luật sư cho tôi biết theo biên bản hòa giải mà cha mẹ vợ đã ký thì diện tích đất nông nghiệp đó có phải là tài sản chung của vợ chồng tôi không ? Số tiền nợ mà tôi đã ký trong biên bản hòa giải là nợ riêng của tôi hay là nợ chung của vợ chồng tôi?

Tôi xin trân trọng cảm ơn!

Câu trả lời được biên tập từ chuyên mục Tư vấn luật hôn nhân và gia đình ​ của Nptlawyer.com ;.

Luật sư tư vấn pháp luật hôn nhân và gia đình gọi: 

Trả lời:

 

Chào bạn, Cảm ơn bạn đã tin tưởng và gửi câu hỏi đề nghị tư vấn luật đến Bộ phận luật sư tư vấn pháp luật của Nptlawyer.com ;. Nội dung câu hỏi của bạn đã được đội ngũ luật sư của Chúng tôi nghiên cứu và tư vấn cụ thể như sau:

Cơ sở pháp luật: 

Luật Hôn nhân và gia đình 2014

Luật Đất đai 2013

Nghị định 43/2014/NĐ-CP quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật đất đai 2013

Nội dung tư vấn:

Tại Khoản 1 Điều 33 Luật Hôn nhân và gia đình 2014 có quy định về Tài sản chung của vợ chồng như sau:

“Tài sản chung của vợ chồng gồm tài sản do vợ, chồng tạo ra, thu nhập do lao động, hoạt động sản xuất, kinh doanh, hoa lợi, lợi tức phát sinh từ tài sản riêng và thu nhập hợp pháp khác trong thời kỳ hôn nhân, trừ trường hợp được quy định tại khoản 1 Điều 40 của Luật này; tài sản mà vợ chồng được thừa kế chung hoặc được tặng cho chung và tài sản khác mà vợ chồng thỏa thuận là tài sản chung.

Quyền sử dụng đất mà vợ, chồng có được sau khi kết hôn là tài sản chung của vợ chồng, trừ trường hợp vợ hoặc chồng được thừa kế riêng, được tặng cho riêng hoặc có được thông qua giao dịch bằng tài sản riêng.”

Mặt khác, tại Khoản 16 Điều 3 Luật Đất đai năm 2013 có quy định:

“Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất là chứng thư pháp lý để Nhà nước xác nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở, tài sản khác gắn liền với đất hợp pháp của người có quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và quyền sở hữu tài sản khác gắn liền với đất”, với quy định này luật hiện hành đã ghi nhận người sử dụng đất hợp pháp là người được nhà nước công nhận quyền sử dụng đất thông qua giấy chứng nhận quyền sử dụng đất. Như vậy, hiện nay khối tài sản nêu trên được xác định là tài sản của bố, mẹ chồng của bạn, chỉ có bố, mẹ chồng của bạn được quyền định đoạt đối với khối tài sản đó.

Theo thông tin bạn cung cấp, hiện nay bố mẹ vợ bạn đang là người đứng tên trên sổ đỏ. Vì vậy, theo quy định trên thì bố mẹ vợ bạn là chủ sở hữu hợp pháp phần diện tích đất mà bố mẹ vợ bạn đang đứng tên, khối tài sản nêu trên được xác định là tài sản của bố, mẹ vợ của bạn, chỉ có bố, mẹ vợ của bạn được quyền định đoạt đối với khối tài sản đó (trừ khi việc đứng tên là do đại diện, ủy quyền hoặc có các bằng chứng khác chứng minh việc đứng tên là trái với quy định của pháp luật), trường hợp bạn không có gì để chứng minh diện tích đất nông nghiệp đó là của bạn thì bố mẹ vợ bạn có đầy đủ các quyền năng của người sử dụng đất như: chiếm hữu, sử dụng và định đoạt."

Do vậy, khi ly hôn, Tòa án chỉ giải quyết chia tài sản chung của vợ chồng và phần diện tích đất nêu trên không được xác định là tài sản chung của hai vợ chồng bạn. Tuy nhiên, Tại Điều 61 Luật Hôn nhân và gia đình 2014 có quy định về việc chia tài sản trong trường hợp vợ chồng sống chung với gia đình như sau:

“1. Trong trường hợp vợ chồng sống chung với gia đình mà ly hôn, nếu tài sản của vợ chồng trong khối tài sản chung của gia đình không xác định được thì vợ hoặc chồng được chia một phần trong khối tài sản chung của gia đình căn cứ vào công sức đóng góp của vợ chồng vào việc tạo lập, duy trì, phát triển khối tài sản chung cũng như vào đời sống chung của gia đình. Việc chia một phần trong khối tài sản chung do vợ chồng thỏa thuận với gia đình; nếu không thỏa thuận được thì yêu cầu Tòa án giải quyết.

2. Trong trường hợp vợ chồng sống chung với gia đình mà tài sản của vợ chồng trong khối tài sản chung của gia đình có thể xác định được theo phần thì khi ly hôn, phần tài sản của vợ chồng được trích ra từ khối tài sản chung đó để chia theo quy định về Nguyên tắc giải quyết tài sản chung của vợ chồng khi ly hôn.”

Như vậy, theo quy định trên thì trong trường hợp này, bạn sẽ được chia một phần trong phần tài sản mà bố mẹ vợ bạn đang đứng tên. Và bạn cần phải chứng minh công sức đóng góp của mình vào khối tài sản chung đó. 

Theo trình bày bạn có nêu rằng bạn và bố mẹ vợ có tiến hành hòa giải tại Ủy ban nhân dân xã, bố mẹ vợ bạn chấp nhận hòa giải và đồng ý sang tên giấy chứng nhận quyền sử dụng đất nông nghiệp cho hai vợ chồng với điều kiện bạn phải trả cho bố mẹ vợ số tiền là 20 triệu đồng. Căn cứ Điều 88 về thủ tục hóa giải tranh chấp đất đai (Nghị định 43 /2014 của Chính phủ hướng dẫn thi hành Luật đất đai 2013) quy định:

"1. Khi nhận được đơn yêu cầu giải quyết tranh chấp đất đai, Ủy ban nhân dân cấp xã có trách nhiệm thực hiện các công việc sau:

a) Thẩm tra, xác minh tìm hiểu nguyên nhân phát sinh tranh chấp, thu thập giấy tờ, tài liệu có liên quan do các bên cung cấp về nguồn gốc đất, quá trình sử dụng đất và hiện trạng sử dụng đất;

b) Thành lập Hội đồng hòa giải tranh chấp đất đai để thực hiện hòa giải. Thành phần Hội đồng gồm: Chủ tịch hoặc Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân là Chủ tịch Hội đồng; đại diện Ủy ban Mặt trận Tổ quốc xã, phường, thị trấn; tổ trưởng tổ dân phố đối với khu vực đô thị; trưởng thôn, ấp đối với khu vực nông thôn; đại diện của một số hộ dân sinh sống lâu đời tại xã, phường, thị trấn biết rõ về nguồn gốc và quá trình sử dụng đối với thửa đất đó; cán bộ địa chính, cán bộ tư pháp xã, phường, thị trấn. Tùy từng trường hợp cụ thể, có thể mời đại diện Hội Nông dân, Hội Phụ nữ, Hội Cựu chiến binh, Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh;

c) Tổ chức cuộc họp hòa giải có sự tham gia của các bên tranh chấp, thành viên Hội đồng hòa giải tranh chấp đất đai và người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan.

Việc hòa giải chỉ được tiến hành khi các bên tranh chấp đều có mặt. Trường hợp một trong các bên tranh chấp vắng mặt đến lần thứ hai thì được coi là việc hòa giải không thành.

2. Kết quả hòa giải tranh chấp đất đai phải được lập thành biên bản, gồm có các nội dung: Thời gian và địa điểm tiến hành hòa giải; thành phần tham dự hòa giải; tóm tắt nội dung tranh chấp thể hiện rõ về nguồn gốc, thời điểm sử dụng đất đang tranh chấp, nguyên nhân phát sinh tranh chấp (theo kết quả xác minh, tìm hiểu); ý kiến của Hội đồng hòa giải tranh chấp đất đai; những nội dung đã được các bên tranh chấp thỏa thuận, không thỏa thuận.

Biên bản hòa giải phải có chữ ký của Chủ tịch Hội đồng, các bên tranh chấp có mặt tại buổi hòa giải, các thành viên tham gia hòa giải và phải đóng dấu của Ủy ban nhân dân cấp xã; đồng thời phải được gửi ngay cho các bên tranh chấp và lưu tại Ủy ban nhân dân cấp xã.

3. Sau thời hạn 10 ngày kể từ ngày lập biên bản hòa giải thành mà các bên tranh chấp có ý kiến bằng văn bản về nội dung khác với nội dung đã thống nhất trong biên bản hòa giải thành thì Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp xã tổ chức lại cuộc họp Hội đồng hòa giải để xem xét giải quyết đối với ý kiến bổ sung và phải lập biên bản hòa giải thành hoặc không thành.

4. Trường hợp hòa giải thành mà có thay đổi hiện trạng về ranh giới sử dụng đất, chủ sử dụng đất thì Ủy ban nhân dân cấp xã gửi biên bản hòa giải thành đến cơ quan có thẩm quyền để giải quyết theo quy định tại khoản 5 Điều 202 luật đất đai. 

Trường hợp hòa giải không thành hoặc sau khi hòa giải thành mà có ít nhất một trong các bên thay đổi ý kiến về kết quả hòa giải thì Ủy ban nhân dân cấp xã lập biên bản hòa giải không thành và hướng dẫn các bên tranh chấp gửi đơn đến cơ quan có thẩm quyền giải quyết tranh chấp tiếp theo".

Theo quy định này, cụ thể tại khoản 4 Điều 88, mặc dù có kết quả hòa giải thành và có biên bản về hòa giải thành giữa bạn với bố mẹ vợ về sang tên chủ sở hữu trên giấy chứng nhận quyền sử dụng đất nhưng bố mẹ vợ bạn vẫn có quyền thay đổi ý kiến về kết quả hòa giải, hoàn trả lại số tiền hai mươi triệu đã thỏa thuận và trong trường hợp này diện tích đất vẫn thuộc sở hữu của bố mẹ vợ bạn, không được xác định là tài sản chung của hai vợ chồng bạn. 

Đối với vấn đề bạn hỏi: số tiền nợ mà tôi đã ký trong biên bản hòa giải là nợ riêng của bạn hay là nợ chung của vợ chồng bạn? Xin được trả lời bạn như sau:

Tại Điều 27. Trách nhiệm liên đới của vợ, chồng Luật Hôn nhân và gia đình 2014 có quy định:

1. Vợ, chồng chịu trách nhiệm liên đới đối với giao dịch do một bên thực hiện quy định tại khoản 1 Điều 30 hoặc giao dịch khác phù hợp với quy định về đại diện tại các điều 24, 25 và 26 của Luật này.

2. Vợ, chồng chịu trách nhiệm liên đới về các nghĩa vụ quy định tại Điều 37 của Luật này.

Điều 37. Nghĩa vụ chung về tài sản của vợ chồng:

"Vợ chồng có các nghĩa vụ chung về tài sản sau đây:

1. Nghĩa vụ phát sinh từ giao dịch do vợ chồng cùng thỏa thuận xác lập, nghĩa vụ bồi thường thiệt hại mà theo quy định của pháp luật vợ chồng cùng phải chịu trách nhiệm;

2. Nghĩa vụ do vợ hoặc chồng thực hiện nhằm đáp ứng nhu cầu thiết yếu của gia đình;

3. Nghĩa vụ phát sinh từ việc chiếm hữu, sử dụng, định đoạt tài sản chung;

4. Nghĩa vụ phát sinh từ việc sử dụng tài sản riêng để duy trì, phát triển khối tài sản chung hoặc để tạo ra nguồn thu nhập chủ yếu của gia đình;

5. Nghĩa vụ bồi thường thiệt hại do con gây ra mà theo quy định của Bộ luật dân sự thì cha mẹ phải bồi thường;

6. Nghĩa vụ khác theo quy định của các luật có liên quan".

Mặt khác Điều 45. Nghĩa vụ riêng về tài sản của vợ, chồng quy định:

Vợ, chồng có các nghĩa vụ riêng về tài sản sau đây:

1. Nghĩa vụ của mỗi bên vợ, chồng có trước khi kết hôn;

2. Nghĩa vụ phát sinh từ việc chiếm hữu, sử dụng, định đoạt tài sản riêng, trừ trường hợp nghĩa vụ phát sinh trong việc bảo quản, duy trì, tu sửa tài sản riêng của vợ, chồng theo quy định tại khoản 4 Điều 44 hoặc quy định tại khoản 4 Điều 37 của Luật này;

3. Nghĩa vụ phát sinh từ giao dịch do một bên xác lập, thực hiện không vì nhu cầu của gia đình;

4. Nghĩa vụ phát sinh từ hành vi vi phạm pháp luật của vợ, chồng.

Như vậy căn cứ các Điều luật nêu trên số tiền nợ mà bạn đã ký trong biên bản hòa giải với bố mẹ vợ sẽ thuộc nghĩa vụ chung về tài sản của vợ chồng nếu nghĩa vụ này phát sinh xuất phát do hai vợ chồng bạn cùng thỏa thuận xác lập, hoặc việc bạn thực hiện hòa giải giải quyết tranh chấp đất đai này nhằm đáp ứng nhu cầu thiết yếu của gia đình; ngược lại sẽ chỉ là nghiã vụ tài sản riêng đối với bạn khi nghĩa vụ này phát sinh do bạn xác lập, thực hiện không vì nhu cầu của gia đình.