Công tác quản lý nhà nước trong lĩnh vực luật sư đã được Đảng và Nhà nước đặc biệt quan tâm trong những năm gần đây. Bộ Tư pháp được Chính phủ giao cho thống nhất quản lý nhà nước trong lĩnh vực luật sư và Thanh tra Bộ Tư pháp là công cụ quan trọng để quản lý nhà nước trong lĩnh vực này.

         Chính vì vậy, những năm gần đây, Thanh tra Bộ Tư pháp đã liên tục tiến hành thanh tra về tổ chức và hoạt động trong lĩnh vực luật sư trên nhiều địa bàn trọng điểm nhằm chấn chỉnh công tác quản lý nhà nước cũng như tổ chức, hoạt động của luật sư tại các địa phương này.

Thực hiện Quyết định thanh tra số 26/QĐ-TTR ngày 08/11/2010 của Chánh Thanh tra Bộ Tư pháp về Thanh tra chuyên ngành trong lĩnh vực luật sư tại tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu, Quyết định số 27/QĐ-TTR ngày 26/11/2010 của Chánh Thanh tra Bộ Tư pháp về việc gia hạn thời hạn thanh tra và Kế hoạch thanh tra đã được phê duyệt, từ ngày 15/11/2010 đến 17/12/2010, Đoàn thanh tra đã tiến hành thanh tra lĩnh vực luật sư tại tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu.

Quá trình thanh tra, Đoàn thanh tra đã tiến hành làm việc với Sở Tư pháp tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu, Đoàn Luật sư tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu và 31 tổ chức hành nghề luật sư, gồm: 29 Văn phòng luật sư, 02 Công ty Luật và tiến hành kiểm tra, xác minh trực tiếp các nội dung thanh tra. Đoàn Thanh tra xin báo cáo kết quả thanh tra như sau:

>> Luật sư tư vấn pháp luật trực tuyến qua điện thoại gọi:  

Luật sư tư vấn & bào chữa tại tòa án – Ảnh minh họa

I. KHÁI QUÁT TÌNH HÌNH TỔ CHỨC VÀ HOẠT ĐỘNG CỦA CÁC TỔ CHỨC HÀNH NGHỀ LUẬT SƯ TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH BÀ RỊA – VŨNG TÀU

1. Về tổ chức

Theo báo cáo của Sở Tư pháp và Đoàn Luật sư tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu, tính đến thời điểm thanh tra (ngày 15/11/2010), trên địa bàn tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu có các tổ chức hành nghề luật sư, các chi nhánh, văn phòng giao dịch của các tổ chức hành nghề luật sư Việt Nam và Luật sư hành nghề với tư cách cá nhân như sau:

– Số lượng các tổ chức hành nghề luật sư nước ngoài: không có tổ chức nào;

– Số lượng các tổ chức hành nghề luật sư Việt Nam tại tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu là 50 tổ chức, gồm có:

+ Văn phòng luật sư: 44;

+ Công ty luật: 06 Công ty ( Công ty Luật TNHH một thành viên: 03; Công ty Luật TNHH 02 thành viên trở lên: 01; Công ty Luật hợp danh: 01)

–  Văn phòng giao dịch của Văn phòng luật sư, Công ty Luật: 04 ( trong đó 03 VPGD ở TP. Vũng Tàu và 01 VPGD ở huyện Tân Thành);

– Luật sư hành nghề với tư cách cá nhân: 02.

– Chi nhánh của Văn phòng luật sư và Công ty luật mở ở các tỉnh khác: 14 (trong đó có 03 chi nhánh ở Bình Dương, 11 chi nhánh ở TP. Hồ Chí Minh).

2. Về hoạt động

Tính đến 12/11/2010, các tổ chức hành nghề luật sư và 02 luật sư hành nghề với tư cách cá nhân trên địa bàn tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu đã thực hiện được 7244 vụ, việc. tổng doanh thu là 7,038,533,074 đồng và tổng số tiền thuế đã nộp là 642,256,222 đồng. Số liệu cụ thể được thể hiện chi tiết theo bảng dưới đây:

3. Về cơ sở vật chất

Kể từ khi được thành lập đến nay, các Tổ chức hành nghề luật sư trên địa bàn tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu đã không ngừng được hoàn thiện về cơ sở vật chất. Đa số các Tổ chức hành nghề luật sư có trụ sở khang trang, niêm yết công khai mức thù lao luật sư theo quy định của pháp luật và có biển hiệu đầy đủ, trang thiết bị hiện đại, đáp ứng được cơ bản điều kiện hoạt động và yêu cầu của khách hàng.

II. KẾT QUẢ THANH TRA

1. Về công tác quản lý nhà nước trong lĩnh vực luật sư tại  tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu

Thực hiện nhiệm vụ giúp Uỷ ban nhân dân tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu trong việc quản lý nhà nước về luật sư và hành nghề luật sư tại địa phương theo quy định của Luật Luật sư, Nghị định số 28/2007/NĐ-CP ngày 26/02/2007 và các văn bản hướng dẫn thi hành, Sở Tư pháp tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu đã thực hiện các công việc sau đây:

1.1 Hướng dẫn Đoàn Luật sư tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu xây dựng chương trình và tổ chức thành công Đại hội Đoàn Luật sư nhiệm kỳ 2008-2011.

1.2 Thầm định, trình Uỷ ban nhân dân tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu phê duyệt Điều lệ Đoàn Luật sư tỉnh.

1.3 Thực hiện việc cấp, thu hồi giấy đăng ký hoạt động của tổ chức hành nghề luật sư. Theo báo cáo của Sở Tư pháp tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu, tính đến thời điểm thanh tra (ngày 15/11/2010), tình hình cấp và thu hồi Giấy đăng ký hoạt động của tổ chức hành nghề luật sư trong nước, nước ngoài và Luật sư hành nghề với tư cách cá nhân trên địa bàn tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu như sau:

a. Tình hình cấp Giấy đăng ký hoạt động cho các tổ chức hành nghề luật sư nước ngoài tại Việt Nam, các tổ chức hành nghề luật sư, các chi nhánh, văn phòng giao dịch của các tổ chức hành nghề luật sư Việt Nam và Luật sư hành nghề với tư cách cá nhân:

– Số lượng các tổ chức hành nghề luật sư nước ngoài: không có tổ chức nào;

– Số lượng các tổ chức hành nghề luật sư Việt Nam và Luật sư hành nghề với tư cách cá nhân tại tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu được cấp Giấy đăng ký hoạt động:  78 hồ sơ, gồm có:

+ Văn phòng luật sư: 66 hồ sơ;

+ Công ty luật: 05 hồ sơ;

+ Chi nhánh văn phòng luật sư: 03;

+ Luật sư hành nghề với tư cách cá nhân: 04 hồ sơ.

  b. Tình hình thu hồi Giấy đăng ký hoạt động của các tổ chức hành nghề luật sư :

Số các tổ chức hành nghề luật sư thuộc diện bị thu hồi giấy đăng ký hoạt động: 16 trường hợp, cụ thể:

+ Đã tiến hành xong thủ tục thu hồi Giấy đăng ký hoạt động: 08 trường hợp;

+ Chưa tiến hành thu hồi Giấy đăng ký hoạt động: 08 trường hợp. Trong đó,  06 Văn phòng luật sư có Trưởng văn phòng luật sư là công chức nhà nước được hành nghề luật sư và đăng ký hoạt động theo Pháp lệnh Luật sư, nay không được hành nghề theo quy định của pháp luật đã chấm dứt hoạt động nhưng không làm thủ tục chấm dứt hoạt động với Sở Tư pháp, 02 Văn phòng luật sư tự chấm dứt hoạt động nhưng các Trưởng Văn phòng luật sư không làm thủ tục chấm dứt hoạt động và Sở Tư pháp tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu chưa liên hệ được với 02 Trưởng Văn phòng luật sư này, nên chưa tiến hành thu hồi được Giấy đăng ký hoạt động.

1.4 Thực hiện đầy đủ nhiệm vụ cung cấp thông tin về việc đăng ký hoạt động của Văn phòng luật sư, Công ty luật cho cơ quan nhà nước, tổ chức và cá nhân có yêu cầu theo quy định của pháp luật.

1.5 Hướng dẫn chế độ báo cáo theo quy định của Luật Luật sư và các văn bản hướng dẫn thi hành gửi các tổ chức hành nghề luật sư.

1.6 Thực hiện định kỳ báo cáo Bộ Tư pháp và Uỷ ban nhân dân tỉnh về tình hình tổ chức luật sư và hành nghề luật sư. Tuy nhiên, theo báo cáo của Sở Tư pháp, mặc dù đã phối hợp với Đoàn Luật sư tỉnh yêu cầu các tổ chức hành nghề luật sư báo cáo tình hoạt động theo quy định, nhưng các tổ chức hành nghề luật chưa thực hiện nghiêm túc chế độ báo cáo, do đó các số liệu tại các văn bản báo cáo của Sở Tư pháp báo cáo Bộ Tư pháp và Uỷ ban nhân dân tỉnh là chưa đầy đủ và chính xác.

1.7 Về việc tham mưu, đề xuất cho Uỷ ban nhân dân tỉnh các biện hỗ trợ phát triển nghề luật sư tại địa phương, hiện nay Sở Tư pháp đã xây dựng xong Đề án phát triển đội ngũ luật sư đến năm 2020 trên địa bàn tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu và đang tiến hành lấy ý kiến của các cơ quan, ban, ngành có liên quan để trình Uỷ ban nhân dan tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu.

1.8 Định kỳ mỗi năm một lần, Sở Tư pháp tiến hành việc kiểm tra về tổ chức, hoạt động của các tổ chức hành nghề luật sư trên địa bàn tỉnh.

Tuy nhiên, qua hoạt động thanh tra, Đoàn Thanh tra phát hiện thấy Sở Tư pháp tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu thực hiện việc kiểm tra của Sở Tư pháp đối với các tổ chức hành nghề luật sư trên địa bàn tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu chưa thực sự nghiêm túc, dẫn đến nhiều sai sót, vi phạm pháp luật chưa được phát hiện, khắc phục và chấn chỉnh kịp thời. Chưa quản lý chặt chẽ và có biện pháp xử lý đối với các luật sư chưa báo cáo đăng ký tham gia tổ chức hành nghề luật sư hoặc hành nghề với tư cách cá nhân, chưa phối hợp chặt chẽ với Đoàn Luật sư để kiểm tra, phát hiện, xử lý kịp thời những tổ chức hành nghề luật sư và luật sư hành nghề với tư cách cá nhân sau khi được cấp Giấy đăng ký hoạt động không thực hiện thông báo với Đoàn luật sư theo quy định tại khoản 4 Điều 35 Luật Luật sư, dẫn đến số lượng các tổ chức hành nghề luật sư và luật sư hành nghề với tư cách cá nhân theo báo cáo của Đoàn luật sư không phù hợp với số lượng các tổ chức hành nghề luật sư và luật sư hành nghề với tư cách cá nhân mà Sở tư pháp đã cấp Giấy đăng ký hoạt động và hiện đang quản lý.

2. Về việc thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn của Đoàn luật sư tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu trong quản lý về luật sư và hành nghề luật sư

Tại buổi làm việc với Ban chủ nhiệm Đoàn luật sư và kết quả hoạt động thanh tra đối với các tổ chức hành nghề luật sư trên địa bàn tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu, Đoàn Thanh tra nhận thấy Đoàn luật sư tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu cơ bản chấp hành tốt các quy định của Luật Luật sư và các văn bản hướng dẫn thi hành, có nhiều cố gắng trong thực hiện nội dung, chương trình công tác đã đề ra, nội bộ đoàn kết, không ngừng nâng cao năng lực tự quản và chất lượng hành nghề luật sư, đáp ứng phần lớn yêu cầu xã hội về dịch vụ pháp lý.

 Đoàn luật sư tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu cơ bản thực hiện tốt nhiệm vụ đại diện, bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của luật sư trong hành nghề; thực hiện thường xuyên việc giám sát, phối hợp với Đoàn luật sư ở địa phương khác giám sát việc tuân theo pháp luật của luật sư là thành viên, luật sư hành nghề trong tổ chức hành nghề luật sư và chi nhánh của tổ chức hành nghề của luật sư tại địa phương; giám sát, phối hợp với Đoàn luật sư ở địa phương khác giám sát việc tuân theo pháp luật của tổ chức hành nghề luật sư, chi nhánh, văn phòng giao dịch của tổ chức hành nghề của luật sư. Tổ chức đăng ký và giám sát đối với 78 người tập sự hành nghề luật sư. Thực hiện nhận hồ sơ cấp chứng chỉ hành nghề luật sư và đề nghị Bộ Tư pháp cấp Chứng chỉ hành nghề luật sư theo quy định của pháp luật. Tổ chức đăng ký việc gia nhập Đoàn luật sư cho 05 luật sư mới; tiến hành thủ tục chuyển đi cho 04 luật sư, tiếp nhận 01luật sư; đề nghị Liên đoàn luật sư Việt Nam đổi và cấp Thẻ luật sư cho các luật sư theo đúng quy định. Phân công tổ chức hành nghề luật sư cử luật sư hoặc trực tiếp cử luật sư hành nghề với tư cách cá nhân tham gia tố tụng theo yêu cầu của cơ quan tiến hành tố tụng. Giải quyết khiếu nại, tố cáo 01 vụ theo thẩm quyền. Tiến hành xử lý kỷ luật đối với 02 trường hợp (áp dụng hình thức cảnh cáo đối với luật sư Võ Đức Tuấn và xoá tên khỏi danh sách Đoàn luật sư đối với luật sư tập sự Võ Đại Dân) đảm bảo kịp thời và đúng quy định của pháp luật. Thường xuyên tổng kết, trao đổi kinh nghiệm, bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ và thực hiện các biện pháp khác nhằm nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ cho luật sư. Ban chủ nhiệm và Hội đồng khen thưởng, kỷ luật của Đoàn luật sư thực hiện tốt việc tập hợp, phản ánh tâm tư, nguyện vọng, ý kiến đóng góp, kiến nghị của luật sư. Tạo điều kiện để các luật sư tham gia tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật. Thực hiện đầy đủ chế độ cáo về tổ chức, hoạt động của Đoàn luật sư theo quy định của pháp luật.

Tuy nhiên, Đoàn luật sư tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu còn có những sai sót trong thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn của Đoàn luật sư về việc giám sát, phối hợp với Đoàn luật sư ở địa phương khác giám sát việc tuân theo pháp luật của luật sư là thành viên, luật sư hành nghề trong tổ chức hành nghề luật sư và chi nhánh của tổ chức hành nghề của luật sư tại địa phương; giám sát, phối hợp với Đoàn luật sư ở địa phương khác giám sát việc tuân theo pháp luật của tổ chức hành nghề luật sư, chi nhánh, văn phòng giao dịch của tổ chức hành nghề của luật sư theo quy định tại Khoản 2 và 3 Điều 61 Luật Luật sư như chưa phát hiện, chấn chỉnh, khắc phục, xử lý kịp thời các sai phạm của các tổ chức hành nghề luật sư. Chưa phối hợp chặt chẽ và kịp thời với Sở Tư pháp trong việc thu hồi Giấy đăng ký hoạt động của các Văn phòng luật sư đã tự chấm dứt hoạt động theo quy định tại Điều 84 Luật Luật sư.

3. Tình hình hoạt động của các tổ chức hành nghề luật sư

3.1. Ưu điểm

Tiến hành hoạt động thanh tra đối với 31 tổ chức hành nghề luật sư trên địa bàn tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu, Đoàn Thanh tra nhận thấy:

 – Các tổ chức hành nghề luật sư hoạt động theo đúng lĩnh vực hành nghề ghi trong Giấy đăng ký hoạt động, chấp hành tương đối tốt quy định của pháp luật về thông báo, công bố nội dung đăng ký hoạt động, thay đổi nội dung đăng ký hoạt động, hoạt động đúng tại trụ sở đã đăng ký, có biển hiệu và niêm yết công khai quy định của pháp luật về thù lao luật sư.

– Đa số tổ chức hành nghề luật sư thực hiện tương đối tốt chế độ báo cáo về tình hình tổ chức, hoạt động theo quy định, thực hiện dịch vụ pháp lý được ký kết hợp đồng bằng văn bản và nội dung hợp đồng đúng quy định của pháp luật; thực hiện đúng các nội dung đã giao kết với khách hàng; cử luật sư của tổ chức mình tham gia tố tụng theo sự phân công của Đoàn luật sư và tạo điều kiện cho luật sư của tổ chức mình thực hiện trợ giúp pháp lý miễn phí; chấp hành tốt các yêu cầu của cơ quan nhà nước có thẩm quyền về việc báo cáo, kiểm tra, thanh tra.

– Nhiều Văn phòng luật sư chấp hành tốt việc lập, quản lý, sử dụng các loại sổ sách, mầu biểu; chấp hành tốt quy định của pháp luật về lao động, thuế, tài chính, thống kê (điển hình như Văn phòng luật sư Nguyễn Hoa, Văn phòng luật sư Đắc Hiệp …).

Nhìn chung, đa số tổ chức hành nghề luật sư chấp hành tương đối tốt các quy định của Luật Luật sư và các quy định của pháp luật có liên quan. Bằng hoạt động của mình, các tổ chức hành nghề luật sư đã có đóng góp tích cực trong việc nâng cao ý thức pháp luật cho người dân, góp phần quan trọng trong việc bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của bị can, bị cáo và các đương sự khác, phục vụ  tích cực cho công cuộc cải cách tư pháp, góp phần không nhỏ cho sự nghiệp phát triển kinh tế – xã hội của đất nước.

3.2. Các vi phạm pháp luật được phát hiện qua thanh tra

  Bên cạnh một số ưu điểm nổi bật như đã trình bày trên, căn cứ vào các quy định của Luật Luật sư, Nghị định số 60/2009/NĐ-CP ngày 23/7/2009 của Chính phủ và các văn bản pháp luật có liên quan, Đoàn thanh tra phát hiện những vi phạm pháp luật về tổ chức và hoạt động của các tổ chức hành nghề luật sư tại tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu như sau:

3.2.1. Những vi phạm pháp luật về công bố nội dung đăng ký hoạt động, chế độ báo cáo của các tổ chức hành nghề luật sư

– Tiến hành hoạt động thanh tra đối với các tổ chức hành nghề luật sư tại tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu, Đoàn Thanh tra phát hiện có 03 Văn phòng luật sư có vi phạm quy định của pháp luật về công bố nội dung đăng ký hoạt động, cụ thể:

+ Văn phòng luật sư Nguyễn Bá Đức được cấp Giấy đăng ký hoạt động ngày 18/3/2009 nhưng đến nay chưa tiến hành công bố nội dung đăng ký hoạt động (không đăng báo) theo quy định tại khoản 1 Điều 38 Luật Luật sư. Đối với hành vi này, Trưởng Văn phòng luật sư Nguyễn Bá Đức giải trình do sơ suất trong việc đăng ký với báo địa phương nên Văn phòng luật sư Nguyễn Bá Đức đã để xảy ra vi phạm trên. Đoàn Thanh tra xét thấy hành vi không tiến hành công bố nội dung đăng ký hoạt động của Văn phòng luật sư Nguyễn Bá Đức là vi phạm quy định tại khoản 1 Điều 38 Luật Luật sư và điểm đ khoản 1 Điều 25 Nghị định số 60/2009/NĐ-CP ngày 23/7/2009 của Chính phủ. Tuy nhiên từ khi Văn phòng luật sư Nguyễn Bá Đức đi vào hoạt động đến nay không có tranh chấp và không có khiếu nại, tố cáo nào về hành vi không tiến hành công bố nội dung đăng ký hoạt động của Văn phòng luật sư. Đồng thời, theo quy định tại khoản 1 Điều 4 Nghị định số 60/2009/NĐ-CP của Chính phủ thì thời hiệu xử phạt vi phạm hành chính đối với hành vi không tiến hành công bố nội dung đăng ký hoạt động của Văn phòng luật sư Nguyễn Bá Đức đã hết. Do đó, Đoàn Thanh tra không tiến hành xử phạt vi phạm hành chính đối với hành vi không tiến hành công bố nội dung đăng ký hoạt động của Văn phòng luật sư Nguyễn Bá Đức. Áp dụng quy định tại khoản 1 Điều 4 Nghị định số 60/2009/NĐ-CP của Chính phủ  Đoàn Thanh tra đã yêu cầu Văn phòng luật sư Nguyễn Bá Đức nghiêm túc rút kinh nghiệm và thực hiện ngay việc công bố nội dung đăng ký hoạt động theo quy định tại khoản 1 Điều 38 Luật Luật sư, khắc phục kịp thời hậu quả do hành vi vi phạm gây ra.

+ Văn phòng luật sư Ngô Thuý Liễu (Giấy đăng ký hoạt động cấp ngày 24/02/2010) và Văn phòng luật sư Phạm Gia (Giấy đăng ký hoạt động cấp ngày 18/01/2010) có thực hiện công bố nội dung đăng ký hoạt động nhưng không đúng thời hạn theo quy định tại khoản 1 Điều 38 Luật Luật sư. Đoàn Thanh tra nhận thấy hành vi vi phạm nêu trên của Văn phòng luật sư Ngô Thuý Liễu và Văn phòng luật sư Phạm Gia là vi phạm điểm đ khoản 1 Điều 25 Nghị định số 60/2009/NĐ-CP ngày 23/7/2009 của Chính phủ. Tuy nhiên, Đoàn Thanh tra xét thấy lời giải trình của Trưởng Văn phòng luật sư Ngô Thuý Liễu và Văn phòng luật sư Phạm Gia nguyên nhân dẫn đến sai phạm trên là do thời điểm đăng ký với với báo địa phương để đăng báo công bố nội dung đăng ký hoạt động vào dịp Tết Nguyên đán nên báo địa phương thực hiện đăng báo chậm hơn so với hợp đồng đăng báo đã ký và do vô ý nên Trưởng Văn phòng luật sư Ngô Thuý Liễu và Văn phòng luật sư Phạm Gia đã sơ suất để xảy ra các vi phạm trên là có căn cứ. Vì vậy, Đoàn Thanh tra không tiến hành xử phạt vi phạm hành chính đối với hành vi công bố nội dung đăng ký hoạt động không đúng thời hạn của Văn phòng luật sư Ngô Thuý Liễu và Văn phòng luật sư Phạm Gia. Đoàn Thanh tra đã yêu cầu Văn phòng luật sư Ngô Thuý Liễu và Văn phòng luật sư Phạm Gia cam kết nghiêm túc rút kinh nghiệm, không được để xảy ra vi phạm tương tự.

–  Theo quy định tại khoản 8 Điều 40 Luật Luật sư và các văn bản hướng dẫn thi hành thì các tổ chức hành nghề luật sư có nghĩa vụ chấp hành các yêu cầu của cơ quan nhà nước có thẩm quyền về việc báo cáo, kiểm tra, thanh tra. Quá trình tiến hành hoạt động thanh tra, Đoàn Thanh tra phát hiện nhiều tổ chức hành nghề luật sư chưa chấp hành tốt chế độ báo cáo tình hình hoạt động theo quy định của pháp luật, cụ thể:

+ Có nhiều tổ chức hành nghề luật sư chưa chấp hành tốt chế độ báo cáo như số liệu trong các báo cáo định kỳ 06 tháng và 01 năm về tình hình hoạt động đối với Sở Tư pháp và Đoàn luật sư tỉnh Bà Rịa –Vũng Tàu (có danh sách các tổ chức hành nghề luật sư có hành vi vi phạm pháp luật kèm theo) không chính xác so với tình hoạt động thực tế của các tổ chức hành nghề luật sư.

+ Có nhiều tổ chức hành nghề luật sư không có báo cáo về tình hình hoạt động đối với Đoàn thanh tra theo yêu cầu của Đoàn thanh tra (có danh sách các tổ chức hành nghề luật sư có hành vi vi phạm pháp luật kèm theo).

+ Không chấp hành báo cáo định kỳ 06 tháng về tình hình hoạt động đối với Sở Tư pháp và Đoàn luật sư tỉnh Bà Rịa –Vũng Tàu như Văn phong luật sư Tân Thành Quân.

Theo nội dung báo cáo giải trình của các tổ chức hành nghề luật sư có hành vi vi phạm và căn cứ kết quả thanh tra tại các tổ chức hành nghề luật sư có hành vi vi phạm nêu trên, Đoàn Thanh tra nhận thấy, nguyên nhân của các vi phạm trên về cơ bản là do các tổ chức hành nghề luật sư chưa thực hiện việc lập, quản lý, sử dụng đầy đủ các loại sổ sách mẫu biểu, không thường xuyên thực hiện ghi chép,  thống kê các vụ, việc đã thụ lý, giải quyết nên các số liệu trong báo cáo không chính xác và chưa phản ánh đầy đủ các hoạt động của tổ chức mình. Đồng thời, do các tổ chức hành nghề luật sư chưa nghiên cứu, nắm vững đầy đủ các yêu cầu báo cáo của các cơ quan của nhà nước có thẩm quyền nên đã dẫn đến các sai phạm như trên. Do đó, Đoàn Thanh tra xét thấy hành vi không chấp hành, chấp hành chưa tốt chế độ báo cáo của các các tổ chức hành nghề luật sư nêu trên là vi phạm  quy định tại khoản 8 Điều 40 Luật Luật sư nhưng chưa đến mức nghiêm trọng nên không tiến hành xử phạt vi phạm hành chính. Đoàn Thanh tra đã tiến hành phê bình, nhắc nhở và yêu cầu các các tổ chức hành nghề luật sư có hành vi vi phạm nghiêm túc rút kinh nghiệm. Các tổ chức hành nghề luật sư có hành vi vi phạm đã khắc phục kịp thời các sai phạm trên và cam kết nghiêm túc thực hiện chế độ báo cáo theo quy định của pháp luật và yêu cầu của các cơ quan nhà nước có thẩm quyền.

3.2.2. Vi phạm pháp luật về lao động

Tiến hành hoạt động thanh tra, Đoàn Thanh tra phát hiện Văn phòng luật sư Tân Thành Quân về nhân sự gồm có Trưởng văn phòng là Luật sư Lê Minh Quân và kế toán là bà Nguyễn Ái Khanh, bà Khanh thực hiện nhiệm vụ kế toán của Văn phòng Tân Thành Quân nhưng Văn phòng luật sư Tân Thành Quân không ký kết hợp động lao động với bà Nguyễn Ái Khanh. Theo giải trình của Văn phòng luật sư Tân Thành Quân, do có suy nghĩ đơn giản là bà Nguyễn Ái Khanh là vợ của Luật sư Lê Minh Quân – Trưởng Văn phòng luật sư Tân Thành Quân nên Trưởng Văn phòng luật sư Tân Thành Quân không cần thiết phải ký hợp đông lao động với bà Khanh. Đoàn Thanh tra xét thấy hành vi trên của Văn phòng luật sư Tân Thành Quân là không chấp hành quy định của pháp luật về lao động, vi phạm khoản 7 Điều 40 Luật Luật sư. Đoàn Thanh tra đã yêu cầu Văn phòng luật sư Tân Thành Quân thực hiện đúng quy định của pháp luật về lao động, chấp hành quy định tại  khoản 7 Điều 40 Luật Luật sư. Ngày 08/12/2010, Văn phòng luật sư Tân Thành Quân đã có báo cáo giải trình và kết quả khắc phục kịp thời các sai phạm nêu trên.

3.2.3. Vi phạm pháp luật về việc mua bảo hiểm trách nhiệm nghề nghiệp cho luật sư

Theo quy định tại khoản 6 Điều 40 Luật Luật sư thì các tổ chức hành nghề luật sư có nghĩa vụ mua bảo hiểm trách nhiệm nghề nghiệp cho luật sư của tổ chức mình theo quy định của pháp luật về kinh doanh bảo hiểm, tiến hành các hoạt động thanh tra, Đoàn thanh tra phát hiện thấy hầu hết các tổ chức hành nghề luật sư trên địa bàn tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu được thanh tra chưa thực hiện nghĩa vụ mua bảo hiểm trách nhiệm nghề nghiệp cho luật sư của tổ chức mình theo quy định của pháp luật (chỉ có Văn phòng luật sư Tường Trương Xuân Tám có thực hiện mua bảo hiểm trách nhiệm nghề nghiệp cho luật sư). Theo giải trình của các tổ chức hành nghề luật sư được thanh tra, hiện nay các doanh nghiệp kinh doanh bảo hiểm trên địa bàn tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu chưa bán loại bảo hiểm này nên các tổ chức hành nghề luật sư chưa mua bảo hiểm trách nhiệm nghề nghiệp cho luật sư của tổ chức mình. Đoàn Thanh tra xét thấy nội dung giải trình trên là có căn cứ và phù hợp với thức tế, nên đã không tiến hành xử phạt vi phạm hành chính đối với các tổ chức hành nghề luật sư có hành vi chưa thực hiện nghĩa vụ mua bảo hiểm trách nhiệm nghề nghiệp cho luật sư. Tại các buổi làm việc với các tổ chức hành nghề luật sư, Đoàn Thanh tra đã yêu cầu các tổ chức hành nghề luật sư nhanh chóng liên hệ với các doanh nghiệp kinh doanh bảo hiểm trên đ��a bàn tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu để các doanh nghiệp kinh doanh bảo hiểm trên địa bàn tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu có kế hoạch bán loại bảo hiểm này, đồng thời liên hệ với các doanh nghiệp kinh doanh bảo hiểm ở thành phố Hồ Chí Minh để thực hiện việc mua bảo hiểm trách nhiệm nghề nghiệp cho luật sư theo quy định của pháp luật. Các tổ chức hành nghề luật sư đã cam kết thực hiện theo yêu cầu của Đoàn Thanh tra và có báo cáo kết quả thực hiện với Sở Tư pháp và Đoàn Luật sư tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu.

3.2.4. Hợp đồng dịch vụ pháp lý không được làm thành văn bản – vi phạm Điều 26 của Luật Luật sư

Đoàn thanh tra phát hiện thấy đây là vi phạm phổ biến của các tổ chức hành nghề luật sư. Tuy nhiên, các hợp đồng dịch vụ pháp lý không được làm thành văn bản mà các tổ chức hành nghề luật sư đã thực hiện đều là các dịch vụ pháp lý mà có số tiền thù lao luật sư thấp, chủ yếu có mức dưới 200.000 đồng. Theo giải trình của các tổ chức hành nghề luật sư, các hợp đồng dịch vụ pháp lý không được làm thành văn bản mà các tổ chức hành nghề luật sư đã thực hiện đều là các dịch vụ tư vấn pháp luật, có trường hợp khách hàng đến là việc trực tiếp tại Văn phòng, có trường hợp tư vấn qua điện thoại hoặc qua thư điện tử và số tiền thù lao của luật sư quá nhỏ nên đã không thực hiện ký kết hợp đồng bằng văn bản. Đoàn Thanh tra xét thấy nội dung giải trình của các tổ chức hành nghề luật sư là có căn cứ và hành vi vi phạm có tính chất chưa đến mức nguy hiểm cho xã hội, chưa xảy ra hậu quả đến mức nghiêm trọng nên không tiến hành xử phạt vi phạm hành chính đối với các tổ chức hành nghề luật sư có hành vi vi phạm trên. Đoàn Thanh tra đã tiến hành nhắc nhở các tổ chức hành nghề luật sư nghiêm túc rút kinh nghiệm và yêu cầu các tổ chức hành nghề luật sư cam kết thực hiện đúng quy định tại Điều 26 Luật Luật sư. 

3.2.5. Thực hiện dịch vụ pháp lý có ký hợp đồng bằng văn bản nhưng nội dung không đúng quy định.

Quá trình tiến hành các hoạt động thanh tra, Đoàn Thanh tra đã phát hiện nhiều hợp đồng dịch vụ pháp lý mà các tổ chức hành nghề luật sư đã ký kết với khách hàng không đầy đủ nội dung chính theo quy định tại khoản 2 Điều 26 Luật Luật sư ( có danh sách các tổ chức hành nghề luật sư vi phạm kèm theo), chủ yếu thiếu nội dung về quyền, nghĩa vụ các bên (điểm c khoản 1 Điều 26 Luật Luật sư); trách nhiệm do vi phạm hợp đồng (điểm đ khoản 1 Điều 26 Luật Luật sư); Phương thức giải quyết tranh chấp (điểm e khoản 1 Điều 26 Luật Luật sư). Đoàn thanh tra xét thấy, các hành vi vi phạm trên đến thời điểm thanh tra chưa xảy ra các tranh chấp hợp đồng, chưa có bất cứ khiếu nại, tố cáo nào đối với hành vi trên của các tổ chức hành nghề luật sư  và có nhiều hợp đã được các bên thanh lý, nên Đoàn thanh tra đã yêu cầu các tổ chức hành nghề luật sư nghiêm túc rút kinh nghiệm và khắc phục, bổ sung kịp thời đối với các hợp đồng đang thực hiện.

Tại Văn phòng luật sư Thiên Tường, Đoàn Thanh tra phát hiện Luật sư Bùi Thanh Tường –  Trưởng Văn phòng luật sư Thiên Tường đã ký 34 hợp đồng dịch vụ pháp lý với khách hàng có nội dung trái pháp luật. Cụ thể, tại 34 hợp đồng dịch vụ pháp lý mà Luật sư Bùi Thanh Tường đã ký kết với khách hàng đều có nội dung "…Bên A (khách hàng) cam kết không được đơn phương đình chỉ hợp đồng trong bất kỳ trường hợp nào; không được rút đơn khiếu nại…".  Đoàn tra xét thấy, hành vi trên của Luật sư Bùi Thanh Tường đã vi phạm quyền của người khiếu nại theo quy định tại điểm đ khoản 1 Điều 17 Luật Khiếu nại, tố cáo và vi phạm điểm a khoản 3 Điều 24 Nghị định số 60/2009/NĐ-CP ngày 23/7/2009 của Chính phủ. Đoàn Thanh tra đã tiến hành lập biên bản vi phạm hành chính và ra quyết định xử phạt vi phạm hành chính đối hành vi trên của Luật sư Bùi Thanh Tường, đồng thời yêu cầu khắc phục kịp thời các sai phạm trên.

3.2.6. Thu thù lao luật sư không đúng theo hợp đồng dịch vụ pháp lý đã được ký kết.

Tiến hành thanh tra hoạt động Văn phòng luật sư Trần Công Nga, Đoàn Thanh tra phát hiện Văn phòng luật sư Trần Công Nga đã ký kết Hợp đồng tư vấn pháp luật và dịch vụ pháp lý số 06/HD-DVPL với khách hàng ngày 02/11/2010, tại bản hợp đồng này các bên không thoả thuận số tiền thù lao luật sư, nhưng Văn phòng luật sư Trần Công Nga đã thu thù lao luật sư với số tiền là 12.000.000 đồng. Đoàn tra xét thấy, hành vi không ghi trong hợp đồng dịch vụ pháp lý về mức thù lao đã thoả thuận với khách hàng của Văn phòng luật sư Trần Công Nga là vi phạm quy định tại điểm d, khoản 2, Điều 26 của Luật Luật sư. Đoàn Thanh tra đã tiến hành lập biên bản vi phạm hành chính và ra quyết định xử phạt vi phạm hành chính đối hành vi thu thù lao luật sư không đúng theo hợp đồng dịch vụ pháp lý đã được ký kết của Văn phòng luật sư Trần Công Nga theo quy định tại điểm a khoản 3 Điều 25 Nghị định số 60/2009/NĐ-CP ngày 23/7/2009 của Chính phủ, đồng thời yêu cầu Văn phòng luật sư Trần Công Nga khắc phục kịp thời các sai phạm trên.

3.2.7. Không chấp hành đúng quy định của pháp luật về thuế, tài chính, thống kê.

Theo quy định tại khoản 7 Điều 40 Luật Luật sư, các tổ chức hành nghề luật sư có nghĩa vụ chấp hành quy định của pháp luật về thuế, tài chính, thống kê (có danh sách các tổ chức hành nghề luật sư vi phạm kèm theo).

– Quá trình thanh tra, Đoàn Thanh tra nhận thấy, đa số các tổ chức hành nghề luật sư trên địa bàn tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu chưa chấp hành đúng quy định về thống kê. Cụ thể, chưa lập, quản lý, sử dụng đầy đủ các loại sổ sách, mẫu biểu. chưa ghi chép, thống kê đầy đủ các vụ, việc đã thụ  lý, giải quyết, số liệu thống kê trong sổ sách chưa phản án đầy đủ mọi mặt hoạt động của tổ chức hành nghề luật sư. Do đó đã gây rất nhiều khó khăn cho công tác thanh tra, kiểm tra của các cơ quan nhà nước có thẩm quyền. Theo giải trình của các tổ chức hành nghề luật sư được thanh tra, tuy Luật Luật sư có quy định tổ chức hành nghề luật sư có nghĩa vụ chấp hành quy định của pháp luật về  thống kê nhưng hiện nay Bộ Tư pháp và các cơ quan có thẩm quyền chưa có hướng dẫn cụ thể về việc lập, quản lý, sử dụng các loại sổ sách, mẫu biểu nên các tổ chức hành nghề luật sư hiện nay chưa thực hiện thống kê đầy đủ các số liệu phản ánh các hoạt động của mình. Tại buổi làm việc với các tổ chức hành nghề luật sư cho thấy mỗi tổ chức hành nghề luật sư thực hiện thống kê số liệu phản ánh tình hình hoạt động của tổ chức mình theo một hình thức riêng, có tổ chức hành nghề luật sư thống kê trên máy vi tính, có tổ chức hành nghề luật sư thực hiện thống kê trên sổ và sổ sách ở mỗi tổ chức hành nghề luật sư cũng được lập, sử dụng theo các hình thức khác nhau, nhưng phần lớn số liệu của các tổ chức hành nghề luật sư đã báo cáo với Sở Tư pháp, Đoàn luật su tỉnh Bà rịa – Vũng Tàu và Đoàn Thanh tra là không chính xác, không phản ánh đầy đủ mọi mặt hoạt động của các tổ chức hành nghề luật sư. Do đó, Đoàn thanh tra đã yêu cầu các tổ chức hành nghề luật sư nghiêm túc thực hiện việc lập, quản lý, sử dụng các loại sổ sách, mẫu biểu, thống kê đầy đủ, chính xác các số liệu phản ánh tình hình hoạt động của các tổ chức hành nghề luật sư.

– Theo quy định tại khoản 1 Điều 33 Luật Luật sư thì Văn phòng luật sư được tổ chức và hoạt động theo loại hình doanh nghiệp tư nhân. Do đó, các Văn phòng luật sư phải thực hiện nghĩa vụ nộp thuế, thực hiện việc lập, quản lý, sử dụng các loại sổ sách, mẫu biểu theo quy định của pháp luật về thuế và tài chính đối với loại hình doanh nghiệp tư nhân.

Qua hoạt động thanh tra tại các Văn phòng luật sư trên địa bàn tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu, Đoàn Thanh tra nhận thấy đa số các Văn phòng luật sư chưa thực hiện việc lập, quản lý, sử dụng đầy đủ các loại sổ sách, mẫu biểu về tài chính áp dụng đối với loại hình doanh nghiệp tư nhân, cá biệt có Văn phòng luật sư không lập, quản lý, sử dụng các loại sổ sách, mẫu biểu về tài chính như Văn phòng luật sư Lưu Văn Tám, đối với trường hợp này Đoàn Thanh tra đã tiến hành xử phạt vi phạm hành chính theo quy định tại điểm d khoản 1 Điều 25 Nghị định số 60/2009/NĐ-CP ngày 23/7/2009 của Chính phủ. Đồng thời, Đoàn Thanh tra đã yêu cầu các Văn phòng luật sư có hành vi vi phạm cam kết thực hiện đúng quy định của pháp luật về thuế và tài chính.

III. NHẬN XÉT VÀ KẾT LUẬN

1. Nhận xét 

1.1. Ưu điểm

Hoạt động của các tổ chức hành nghề luật sư tại tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu bước đầu đã có vai trò tích cực trong việc nâng cao kiến thức pháp luật cho người dân, góp phần quan trọng trong việc bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của bị can, bị cáo và các đương sự khác, góp phần tạo lập môi trường pháp lý thuận lợi và tin cậy cho các hoạt động đầu tư, kinh doanh thương mại. Trong quá trình hoạt động, nhiều tổ chức hành nghề luật sư trên địa bàn tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu  đã có ý thức chấp hành các quy định của Luật Luật sư và các quy định có liên quan khác của pháp luật. Sở Tư pháp tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu đã có nhiều cố gắng trong việc thực hiện vai trò quản lý nhà nước về luật sư. Đặc biệt, Sở Tư pháp tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu đã tham mưu cho Uỷ ban nhân dân tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu các biện pháp hỗ trợ phát triển nghề luật sư tại địa phương. Bên cạnh đó, Đoàn luật sư tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu cũng đã thực hiện được một số công việc đóng góp có hiệu quả cho sự phát triển, uy tín và vị thế của đội ngũ luật sư tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu.

1.2. Tồn tại, vi phạm và nguyên nhân vi phạm

1.2.1. Tồn tại và vi phạm

Mặc dù có những ưu điểm như trên, kết quả thanh tra cho thấy công tác quản lý nhà nước về luật sư tại tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu còn một số tồn tại như Sở Tư pháp tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu thực hiện việc kiểm tra đối với các tổ chức hành nghề luật sư trên địa bàn tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu chưa thực sự nghiêm túc, dẫn đến nhiều sai sót, vi phạm pháp luật chưa được phát hiện, khắc phục và chấn chỉnh kịp thời. Chưa quản lý chặt chẽ và có biện pháp xử lý đối với các luật sư chưa báo cáo đăng ký tham gia tổ chức hành nghề luật sư hoặc hành nghề với tư cách cá nhân, chưa phối hợp chặt chẽ với Đoàn Luật sư để kiểm tra, phát hiện, xử lý kịp thời những tổ chức hành nghề luật sư và luật sư hành nghề với tư cách cá nhân sau khi được cấp Giấy đăng ký hoạt động không thực hiện thông báo với Đoàn luật sư theo quy định tại khoản 4 Điều 35 Luật Luật sư, dẫn đến số lượng các tổ chức hành nghề luật sư và luật sư hành nghề với tư cách cá nhân theo báo cáo của Đoàn luật sư không phù hợp với số lượng các tổ chức hành nghề luật sư và luật sư hành nghề với tư cách cá nhân mà Sở tư pháp đã cấp Giấy đăng ký hoạt động và hiện đang quản lý.

 Ban chủ nhiệm Đoàn Luật sư tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu còn có hiện tượng buông lỏng quản lý đối với tổ chức và hoạt động của Luật sư; Một phần không nhỏ các tổ chức hành nghề luật sư có những vi phạm pháp luật, thậm chí là nhiều vi phạm khá nghiêm trọng cần được chấn chỉnh, khắc phục kịp thời, cụ thể là: qua thanh tra 31 tổ chức hành nghề Luật sư thì có 24 tổ chức vi phạm pháp luật chiếm tỷ lệ 77,4%. Đoàn luật sư tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu còn có những sai sót trong thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn của Đoàn luật sư về việc giám sát, phối hợp với Đoàn luật sư ở địa phương khác giám sát việc tuân theo pháp luật của luật sư là thành viên, luật sư hành nghề trong tổ chức hành nghề luật sư và chi nhánh của tổ chức hành nghề của luật sư tại địa phương; giám sát, phối hợp với Đoàn luật sư ở địa phương khác giám sát việc tuân theo pháp luật của tổ chức hành nghề luật sư, chi nhánh, văn phòng giao dịch của tổ chức hành nghề của luật sư theo quy định tại Khoản 2 và 3 Điều 61 Luật Luật sư như chưa phát hiện, chấn chỉnh, khắc phục, xử lý kịp thời các sai phạm của các tổ chức hành nghề luật sư. Chưa phối hợp chặt chẽ và kịp thời với Sở Tư pháp trong việc thu hồi Giấy đăng ký hoạt động của các Văn phòng luật sư đã tự chấm dứt hoạt động theo quy định tại Điều 84 Luật Luật sư.

1.2.2. Nguyên nhân vi phạm

Sở dĩ nhiều tổ chức hành nghề luật sư tại tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu có vi phạm như trên là do những nguyên nhân chủ quan và khách quan sau đây:

a. Nguyên nhân khách quan

– Lần đầu tiên tại Việt Nam, Luật Luật sư được ban hành và có hiệu lực 01/01/2007 còn có những quy định có tính khả thi chưa cao; việc tuyên truyền, phổ biến và triển khai thi hành các quy định của Luật Luật sư và các văn bản hướng dẫn thi hành chưa thực sự hiệu quả. Bộ Tư pháp và các cơ quan có thẩm quyền chưa có hướng dẫn cụ thể về việc lập, quản lý, sử dụng các loại sổ sách, mẫu biểu về thống kê, tài chính nên các tổ chức hành nghề luật sư hiện nay chưa thực hiện thống kê đầy đủ các số liệu phản ánh các hoạt động của mình dẫn đến có các hành vi vi phạm pháp luật, gây khó khăn cho công tác quản lý nhà nước đối với các tổ chức hành nghề luật sư của cơ quan nhà nước có thẩm quyền, công tác giám sát của Đoàn luật sư đối với luật sư và các tổ chức hành nghề luật sư.

– Nghị định số 60/2009/NĐ-CP ngày 23/7/2009 của Chính phủ còn có nhiều bất cập, nhiều hành vi vi phạm Luật Luật sư và các văn bản pháp luật có liên quan khác nhưng mức xử phạt còn thấp cho nên không đủ sức răn đe dẫn đến việc một bộ phận các tổ chức hành nghề luật sư thiếu tôn trọng phạm luật.

b. Nguyên nhân chủ quan

– Cơ quan quản lý nhà nước ở Trung ương và địa phương chưa thực sự sâu sát, chưa thường xuyên hướng dẫn, kiểm tra, thanh tra việc chấp hành pháp luật của các tổ chức hành nghề luật sư. Đây cũng là một trong những nguyên nhân dẫn đến thái độ chủ quan, thiếu tôn trọng pháp luật của một bộ phận các tổ chức hành nghề luật sư.

– Nhận thức chưa đúng của Ban chủ nhiệm cũng như của một số luật sư thành viên về ý nghĩa và nội dung các quy định của Luật Luật sư và các văn bản pháp luật có liên quan khác.

– Việc kết hợp giữa quản lý nhà nước của Sở Tư pháp tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu với vai trò tự quản của Đoàn luật sư tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu vẫn còn có những vướng mắc về mặt nhận thức và chưa có cơ chế phù hợp.

– Một số người cho rằng hành nghề luật sư là hành nghề tự do, hoạt động độc lập thì không quan tâm đến việc kiểm tra, giám sát và không muốn chịu sự kiểm tra, giám sát của các cơ quan chức năng.

2. Kết luận

Từ kết quả thanh tra, trên cơ sở những nhận xét, đánh giá về những ưu điểm và tồn tại, thiếu sót, vi phạm cũng như nguyên nhân dẫn đến vi phạm, kết luận như sau:

2.1. Về công tác quản lý nhà nước

Tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu đã có nhiều cố gắng trong việc thực hiện nhiệm vụ quản lý nhà nước về luật sư. Tuy nhiên, công tác quản lý nhà nước về luật sư tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu còn có một số hạn chế, thiếu sót sau:

– Do số lượng tổ chức hành nghề luật sư, số lượng luật sư tại tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu lớn nên việc theo dõi và cập nhật thông tin về tổ chức và hoạt động của các tổ chức hành nghề luật sư, có những trường hợp còn chưa kịp thời, chưa đầy đủ hoặc thiếu chính xác.

– Chưa phát hiện, chấn chỉnh, khắc phục và xử lý nghiêm minh, kịp thời các tổ chức hành nghề luật sư, luật sư hành nghề với với tư cách cá nhân có hành hành vi vi phạm pháp luật.

– Việc kết hợp giữa công tác quản lý nhà nước về luật sư, hành nghề luật sư và vai trò tự quản của Đoàn luật sư tại địa phương chưa thực sự phát huy hiệu quả.

2.2. Về trách nhiệm quản lý, giám sát của Ban chủ nhiệm Đoàn Luật sư tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu

Mặc dù đã thực hiện được một số công việc đóng góp cho sự phát triển, uy tín và vị thế của đội ngũ luật sư tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu, về cơ bản vai trò tự quản của Đoàn Luật sư thành phố còn có những tồn tại và vi phạm như sau:

– Ban chủ nhiệm Đoàn luật sư tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu có hiện tượng buông lỏng quản lý đối với thành viên của mình. Chưa thực hiện tốt trách nhiệm giám sát các tổ chức hành nghề luật sư tại địa phương dẫn đến tình trạng nhiều tổ chức hành nghề luật sư có hành vi vi phạm pháp luật về luật sư;

– Việc kết hợp giữa công tác giám sát, quản lý của Đoàn luật sư tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu với cơ quản lý nhà nước về luật sư tại địa phương chưa thực sự chặt chẽ, thường xuyên và kịp thời.

2.3. Về việc tuân thủ pháp luật của các tổ chức hành nghề luật sư

Nhiều tổ chức hành nghề luật sư trên địa bàn tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu đã có ý thức tuân thủ các quy định của Luật Luật sư và các quy định có liên quan khác của pháp luật. Tuy nhiên, còn có 24 tổ chức hành nghề luật sư có vi phạm pháp luật (Danh sách kèm theo), cụ thể:

– Có 10 tổ chức hành nghề luật sư có hành vi vi phạm pháp luật về công bố nội dung đăng ký hoạt động, chế độ báo cáo của các tổ chức hành nghề luật sư.

– Có 01 tổ chức nghề luật sư có hành vi vi phạm pháp luật về lao động.

– Có 09 tổ chức nghề luật sư có hành vi thực hiện dịch vụ pháp lý có ký hợp đồng bằng văn bản nhưng nội dung không đúng quy định.

– Có 01 tổ chức nghề luật sư có hành vi thu thù lao luật sư không đúng theo hợp đồng dịch vụ pháp lý đã được ký kết.

– Có 19  tổ chức nghề luật sư có hành vi không chấp hành đúng quy định của pháp luật về thuế, tài chính, thống kê.

Bên cạnh các sai phạm trên, còn có 30 tổ chức nghề luật sư có hành vi vi phạm pháp luật về việc mua bảo hiểm trách nhiệm nghề nghiệp cho luật sư.

Trong quá trình tiến hành các hoạt động thanh tra, Đoàn Thanh tra đã tiến hành xử phạt vi phạm hành chính đối với 03 Văn phòng luật sư có hành vi vi phạm pháp luật.

IV. KIẾN NGHỊ CÁC BIỆN PHÁP XỬ LÝ

1. Đối với Bộ Tư pháp

– Tổ chức tập huấn, bồi dưỡng về nghiệp vụ thanh tra, kiểm tra công tác tư pháp, đặc biệt là kiểm tra, thanh tra hoạt động của tổ chức hành nghề luật sư cho địa phương.

– Tăng cường công tác thanh tra chuyên ngành về tổ chức và hoạt động của các tổ chức hành nghề luật sư trên toàn quốc.

2. Đối với Vụ Bổ trợ tư pháp, Bộ Tư pháp

–  Ban hành hệ thống sổ sách, mẫu biểu và hướng dẫn cụ thể việc lập, quản lý, sử dụng các loại sổ sách, mẫu biểu để các tổ chức hành nghề luật sư áp dụng thống nhất trong toàn quốc.

– Tăng cường hơn nữa công tác hướng dẫn, kiểm tra, chỉ đạo việc giải quyết kịp thời đối các khó khăn, vướng mắc của địa phương trong quá trình quản lý và đăng ký hoạt động của tổ chức hành nghề luật sư.

– Cần mở các lớp tập huấn về phương pháp quản lý tổ chức hành nghề luật sư cho người đứng đầu các tổ chức hành nghề luật sư.

3. Đối với Ủy ban nhân dân tỉnh Bà rịa – Vũng Tàu

  Chỉ đạo Cục thuế tiến hành thanh tra về thực hiện nghĩa vụ nộp thuế và các nghĩa vụ tài chính khác đối với Nhà nước của các tổ chức hành nghề luật sư và thông báo kết quả thanh tra về Bộ Tư pháp.

4. Đối với Sở Tư pháp tỉnh Bà rịa – Vũng Tàu

– Tổ chức kiểm điểm nghiêm khắc, kiểm tra việc khắc phục các hành vi vi phạm và thông báo kết quả về Thanh tra Bộ Tư pháp trước ngày 15/02/2011đối với 24 tổ chức hành nghề luật sư (Danh sách kèm theo) có hành vi vi phạm.

– Tăng cường công tác thanh tra, xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực luật sư theo thẩm quyền.

– Phối hợp với Đoàn luật sư kiểm tra và giải quyết dứt điểm việc thu hồi Giấy đăng ký hoạt động của các Văn phòng luật sư đã tự chấm dứt hoạt động theo quy định tại Điều 84 Luật Luật sư.

–  Phối hợp với Đoàn luật sư tiến hành kiểm tra có biện pháp xử lý nghiêm khắc, kịp thời đối với các luật sư chưa báo cáo đăng ký tham gia tổ chức hành nghề luật sư hoặc hành nghề với tư cách cá nhân.

Đồng thời, phối hợp chặt chẽ với Đoàn Luật sư để kiểm tra, phát hiện, xử lý kịp thời những tổ chức hành nghề luật sư và luật sư hành nghề với tư cách cá nhân sau khi được cấp Giấy đăng ký hoạt động không thực hiện thông báo với Đoàn luật sư theo quy định tại khoản 4 Điều 35 Luật Luật sư, khắc phục tình trạng không phù hợp giữa số lượng các tổ chức hành nghề luật sư và luật sư hành nghề với tư cách cá nhân mà Sở Tư pháp đang quản lý với số lượng các tổ chức hành nghề luật sư và luật sư hành nghề với tư cách cá nhân mà Đoàn luật sư đang quản lý và giám sát. 

– Tăng cường sự phối hợp giữa công tác quản lý nhà nước của Sở Tư pháp và vai trò tự quản của Đoàn luật sư tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu tiến tới xây dựng Quy chế phối hợp quản lý luật sư và hành nghề luật sư trên địa bàn tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu.

– Bổ sung nhân sự cho bộ phận trực tiếp chuyên trách về luật sư để kịp thời nắm bắt và cập nhật thường xuyên các thông tin về tổ chức và hoạt động của các tổ chức hành nghề luật sư trên địa bàn tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu.

5. Đối với Ban chủ nhiệm Đoàn luật sư tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu

– Căn cứ vào tính chất, mức độ vi phạm của luật sư, các tổ chức hành nghề luật sư theo quy định của Luật Luật sư tiến hành xem xét việc xử lý kỷ luật đối với những luật sư là Trưởng Văn phòng, Giám đốc Công ty luật có hành vi vi phạm pháp luật và thông báo kết quả về Thanh tra Bộ Tư pháp.

– Tổ chức kiểm điểm, nhắc nhở rút kinh nghiệm đối với những luật sư là Trưởng Văn phòng, Giám đốc Công ty luật có hành vi vi phạm pháp luật về đăng báo, chế độ báo cáo, thông báo của các tổ chức hành nghề luật sư.

– Củng cố, kiện toàn Ban chủ nhiệm của Đoàn luật sư, tăng thêm số lượng thành viên Ban chủ nhiệm nhằm đáp ứng được khối lượng công việc, nâng cao hiệu quả hoạt động quản lý, điều hành Đoàn Luật sư; nhân sự để bầu vào các chức danh nêu trên phải là những luật sư có lập trường tư tưởng kiên định, vững vàng; trung thành với Tổ quốc; có kiến thức, năng lực và kinh nghiệm tham gia các quyết định của Ban chủ nhiệm; có năng lực và trình độ chuyên môn, uy tín, kinh nghiệm trong hoạt động nghề nghiệp; tuân thủ Hiến pháp và pháp luật; có đạo đức tốt, gương mẫu, trung thực, đoàn kết và quy tụ được đội ngũ luật sư trong Đoàn luật sư.

– Tăng cường công tác giám sát việc tuân theo pháp luật của luật sư thành viên, giám sát các tổ chức hành nghề luật sư tại địa phương; yêu cầu tổ chức hành nghề luật sư chấm dứt hành vi vi phạm pháp luật và đề nghị cơ quan nhà nước có thẩm quyền xử lý.

– Tăng cường tuyên truyền về hoạt động nghề nghiệp của luật sư trong xã hội.

Cuối cùng, rất mong tiếp nhận những ý kiến phản hồi, trao đổi, chia sẻ kiến thức của các đồng chí, đồng nghiệp để cùng nhau xây dựng nghiệp vụ cho Ngành ngày càng hoàn thiện hơn. Thông tin phản hồi xin liên hệ theo địa chỉ của tác giả: Hoàng Quốc Hùng – Thanh tra Bộ Tư pháp, Tel: 8231127 & 0913001513 & Email: Hunghq@moj.gov.vn./.

Nguồn:http://moj.gov.vn/