Kính gửi Luật sư, Hiện nay ngôi nhà ba mẹ nuôi tôi đứng tên đang làm thủ tục giải tỏa đền bù. Mẹ nuôi (thực chất là dì ruột của tôi ) đã mất tháng 5/2014 và không để lại di chúc.Ba mẹ tôi không có con nên nhận tôi làm con nuôi, có giấy tờ chứng minh.

Tôi có đề nghị ba nuôi tôi ( thực chất là dượng) làm thủ tục thỏa thuận phân chia thừa kế nhưng dượng không đồng ý và nói tôi không có quyền gì trong ngôi nhà đó.Sau 6 tháng mẹ nuôi tôi mất thì Dượng tôi năm nay 76 tuổi đã đăng ký kết hôn với bà hàng xom cạnh nhà, bà ta và con cái bà ấy đã dọn về ở cùng ngôi nhà đó.Tôi chuyển công tác ở thành phố khác do đó đã không ở nhà khoảng 2 năm nay. Bà ấy đã nhập khẩu vào nhà tôi. Khi biết được sẽ đền bù ngôi nhà, hàng xóm có thông báo cho tôi và tôi đã gửi toàn bộ hồ sơ gồm giấy tờ chứng minh tôi là con và bản copy sổ đỏ ngôi nhà cho ủy ban nhân dân Phường và Ban giải phóng mặt bằng ( GPMB).Dượng tôi và vợ mới cố tình giấu nhẹm thông tin không cho tôi biết về tình hình đền bù ra sao cả. Tôi cũng gửi kèm theo lá đơn nêu rõ Dượng tôi không phải là người duy nhất liên quan đến ngôi nhà. Về bản gốc sổ nhà trước khi mất mẹ nuôi tôi đã giao cho tôi giữ. Đến nay bên địa chính phường có Thông báo cho tôi là họ sẽ làm đền bù nhưng vẫn sẽ ghi tên mẹ và ba nuôi tôi. Tôi có thắc mắc như sau:
+ Trước khi mẹ nuôi tôi mất có nói rất nhiều lần rằng nếu sau này dượng ở với tôi thì tôi quản lý tài sản và lo cho dượng còn nếu không thì phần ngôi nhà chia cho tôi 3/4 : 1 phần cúng mẹ nuôi tôi, 1 phần cho tôi, 1 phần cho con trai tôi. Dượng tôi chỉ được 1/4 thôi vì quá trình chung sống Dượng tôi đã gây ra nợ nần cờ bac số đề rất nhiều lần mẹ nuôi tôi phải trả, tính ra thì dượng tôi chẳng còn gì ở ngôi nhà đấy. Nhưng lời đó không có di chúc bằng văn bản mà chỉ được mẹ ruột tôi (em gái mẹ nuôi tôi) và tôi, anh trai tôi, chồng tôi nghe được. Việc này có lấy làm căn cứ để đưa ra nếu có tranh chấp được không ?

+Mẹ nuôi tôi đã chết như vậy việc chi trả tiền đền bù ghi tên người chết có đúng không? – Ai sẽ đứng ra giải quyết việc tranh chấp giữa tôi và dượng để tôi có thể được nhận thay mẹ tôi? – Thủ tục tôi phải làm những gì để bảo vệ quyền lợi cho mình?
+Bà vợ mới và các con bà ta có quyền lợi gì trong ngôi nhà này không?

Mong luật sư tư vấn sớm giúp tôi.Tôi xin chân thành cảm ơn!

Người gửi:D.H

Câu hỏi được biên tập từ chuyên mục tư vấn luật đất đai của Nptlawyer.com ;.

Luật sư tư vấn trực tuyến gọi:

Trả lời:

Chào bạn! cám ơn bạn đã gửi câu hỏi tới Nptlawyer.com ;,với thông tin câu hỏi bạn cung cấp chúng tôi xin được tư vấn như sau:

 

Cơ sở pháp lý:

Luật hôn nhân và gia đình năn 2014

Luật dân sự năm 2005

Nội dung tư vấn:

–Căn cứ vào  quy định tại điều 652 bộ luật dân sự năm 2005 quy định về di chúc hợp pháp như sau:

Điều 652. Di chúc hợp pháp

1. Di chúc được coi là hợp pháp phải có đủ các điều kiện sau đây:

a) Người lập di chúc minh mẫn, sáng suốt trong khi lập di chúc; không bị lừa dối, đe doạ hoặc cưỡng ép;

b) Nội dung di chúc không trái pháp luật, đạo đức xã hội; hình thức di chúc không trái quy định của pháp luật.

2. Di chúc của người từ đủ mười lăm tuổi đến chưa đủ mười tám tuổi phải được lập thành văn bản và phải được cha, mẹ hoặc người giám hộ đồng ý.

3. Di chúc của người bị hạn chế về thể chất hoặc của người không biết chữ phải được người làm chứng lập thành văn bản và có công chứng hoặc chứng thực.

4. Di chúc bằng văn bản không có công chứng, chứng thực chỉ được coi là hợp pháp, nếu có đủ các điều kiện được quy định tại khoản 1 Điều này.

5. Di chúc miệng được coi là hợp pháp, nếu người di chúc miệng thể hiện ý chí cuối cùng của mình trước mặt ít nhất hai người làm chứng và ngay sau đó những người làm chứng ghi chép lại, cùng ký tên hoặc điểm chỉ. Trong thời hạn năm ngày, kể từ ngày người di chúc miệng thể hiện ý chí cuối cùng thì di chúc phải được công chứng hoặc chứng thực

Với thông tin bạn cung cấp thì mẹ nuôi bạn có nói rất nhiều lần với bạn rằng sau này khi mẹ bạn mất thì nếu dượng ở với bạn thì bạn quản lý tài sản và lo cho dượng còn nếu không thì phần ngôi nhà chia cho bạn 3/4 : 1 phần cúng mẹ nuôi , 1 phần cho bạn, 1 phần cho con trai bạn,dượng bạn chỉ được 1/4  tài sản vì quá trình chung sống Dượng  bạn đã gây ra nợ nần cờ bạc số đề rất nhiều lần mẹ nuôi bạn phải trả, những lời nói này lại không lập thành văn bản mặc dù có mẹ ruật bạn chồng bạn và anh trai bạn chứng kiến nhưng theo quy định tại khoản 5 điều luật trên thì di chúc miệng được coi là di chúc hợp pháp khi mẹ bạn thể hiện ý chí cuối cùng của mình trước mặt hai người làm chứng và ngày sau đó người làm chứng ghi chép lại ,cùng ký tên hoặc điểm chỉ trong thời hạn 5 ngày kể từ ngày di chúc miệng thể hiện ý chí cuối cùng thì di chúc phải được công chứng và chứng thực.Như vậy căn cứ vào khoản này thì di chúc miệng của mẹ bạn để lại không được coi là hợp pháp do đó nên nó không phát sinh hiệu lực nên khi có tranh chấp bạn không thể đưa ra điều này làm căn cứ được.

– Khi mẹ bạn chết thì việc cơ quan có thẩm quyền ghi tên chi trả tiền đền bù là không hợp pháp mà phải ghi tên người thừa kế của mẹ bạn .Để giải quyết việc này trước tiên bạn phải giải quyết việc chia tài sản thừa kế của mẹ bạn để lại, do bố bạn không chịu chia tài sản thừa kế theo thỏa thuận và mẹ bạn không có di chúc để lại nên bạn có thể làm đơn nôp tòa án nhân dân yêu cầu giải quyết việc chia thừa kế tài sản cho bạn.Theo quy định tại điều 66 luật hôn nhân và gia đình và điểu 676 bộ luật dân sự quy định như sau:

Điều 66. Giải quyết tài sản của vợ chồng trong trường hợp một bên chết hoặc bị Tòa án tuyên bố là đã chết

1. Khi một bên vợ, chồng chết hoặc bị Tòa án tuyên bố là đã chết thì bên còn sống quản lý tài sản chung của vợ chồng, trừ trường hợp trong di chúc có chỉ định người khác quản lý di sản hoặc những người thừa kế thỏa thuận cử người khác quản lý di sản.

2. Khi có yêu cầu về chia di sản thì tài sản chung của vợ chồng được chia đôi, trừ trường hợp vợ chồng có thỏa thuận về chế độ tài sản. Phần tài sản của vợ, chồng chết hoặc bị Tòa án tuyên bố là đã chết được chia theo quy định của pháp luật về thừa kế.

3. Trong trường hợp việc chia di sản ảnh hưởng nghiêm trọng đến đời sống của vợ hoặc chồng còn sống, gia đình thì vợ, chồng còn sống có quyền yêu cầu Tòa án hạn chế phân chia di sản theo quy định của Bộ luật dân sự.

4. Tài sản của vợ chồng trong kinh doanh được giải quyết theo quy định tại các khoản 1, 2 và 3 Điều này, trừ trường hợp pháp luật về kinh doanh có quy định khác.

Điều 676. Người thừa kế theo pháp luật

1. Những người thừa kế theo pháp luật được quy định theo thứ tự sau đây:

a) Hàng thừa kế thứ nhất gồm: vợ, chồng, cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi của người chết;

b) Hàng thừa kế thứ hai gồm: ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại, anh ruột, chị ruột, em ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại;

c) Hàng thừa kế thứ ba gồm: cụ nội, cụ ngoại của người chết; bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột, chắt ruột của người chết mà người chết là cụ nội, cụ ngoại.

2. Những người thừa kế cùng hàng được hưởng phần di sản bằng nhau.

3. Những người ở hàng thừa kế sau chỉ được hưởng thừa kế, nếu không còn ai ở hàng thừa kế trước do đã chết, không có quyền hưởng di sản, bị truất quyền hưởng di sản hoặc từ chối nhận di sản.

Theo quy định tại khoản 1 và 2 điều 66 trên thì sau khi mẹ bạn chết bố bạn có quyền quản lý tài sản đó do trước khi mẹ bạn mất không để lại di chúc và mẹ bạn cũng không có thỏa thuận gì với bố bạn, khi có yêu cầu giải quyết chia tài sản thì tài sản chung của bố mẹ bạn cụ thể là ngôi nhà do 2 bố mẹ bạn đứng tên nên khi chia thì tài sản đó sẽ được chia đôi ,phần tài sản 1 nửa của mẹ bạn sẽ được tòa chia theo quy định của pháp luật về thừa kế.Do mẹ bạn mất không có di chúc để lại nên theo điều 676 thì bạn và bố bạn thuộc hàng thừa kế thứ nhất và phần nửa tài sản của mẹ bạn sẽ được chia làm hai cho bạn 1 nửa và bố bạn 1 nửa có nghĩa là bố bạn sẽ được hưởng 1 nửa trong khối tài sản chung với mẹ bạn và 1/2 trong tài sản riêng của mẹ bạn .Khi chia tài sản xong thì bạn nộp giấy tờ liên quan về phần tài sản được thừa kế cho ban giải phóng mặt bằng và ủy ban nhân dân phường để họ xác định và ghi lại tên người được thừa kế việc đền bù chi trả giải phóng mặt bằng cho gia đình bạn.

– Bà vợ mới và các con của bà vợ mới không có quyền gì trong ngôi nhà này vì đây là tài sản chung hợp pháp của bố mẹ bạn trước đó hơn nữa trước khi mẹ bạn mất thì cũng không có thỏa thuận gì về tài sản này nên những  người được thừa kế chỉ khi thuộc trường hợp quy định tại điều 676 bộ luật dân sự trên như vậy khi đã chia xong tài sản chung của bố mẹ bạn thì bà vợ mới và các con của bà mới đươc hưởng trong nửa phần tài sản của bố bạn trong khối tài sản chung với mẹ bạn khi bố bạn đồng ý.

Trên đây là ý kiến tư vấn của chúng tôi về câu hỏi của quý khách hàng. Việc đưa ra ý kiến tư vấn nêu trên căn cứ vào các quy định của pháp luật và thông tin do quý khách hàng cung cấp. Mục đích đưa ra nội dung tư vấn này là để các cá nhân, tổ chức tham khảo.

Trường hợp trong nội dung tư vấn có điều gì gây nhầm lẫn, chưa rõ ràng hoặc thông tin nêu trong nội dung tư vấn khiến quý khách chưa hiểu hết vấn đề hoặc/ và có sự vướng ngại, thắc mắc, chúng tôi rất mong nhận được ý kiến phản hồi của quý khách hàng.

Trân trọng./.

Bộ phận tư vấn pháp luật  đất đai.